 |
 |
|
|
Захар Шыбека
Захар Шыбека – доктар гістарычных навук, прафэсар Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўнівэрсытэту. Аўтар кніг “Менск. Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага горада” (1984). “Гарады Беларусі. 60-я гады 19-пачатак 20-га ст.” (1997). За кнігу “Нарыс гісторыі Беларусі. 1795-2002” у 2004 годзе ўшанаваны прэміяй імяФранцішка Багушэвіча Беларускага ПЭН-цэнтру.
Два гады таму ў інтэрвію агенцтву БелаПАН Захар Шыбека адзначыў, што “ў 1990-я гады нашыя гісторыкі вельмі добра папрацавалі. Фактычных матэрыялаў сабрана шмат. Канечне, ёсьць яшчэ закрытыя фонды КДБ, засакрэчаныя матэрыялы, тым ня менш, на маю думку, час белых плямаў у гісторыі скончаны. Настае этап асэнсаваньня фактуры, аўтарскай інтэрпрэтацыі падзей і асабістага разуменьня гістарычнага працэсу. Гісторыкі, якія у навуковай працы прытрымліваюцца аб'ектыўнасьці, пачынаюць адчуваць павышаную ўвагу да сваіх дасьледаваньняў з боку дзяржавы. Гэта асабліва праяўляецца тады, калі пазыцыя навукоўца адносна гістарычных падзей разыходзіцца з пунктам гледжаньня дзяржаўнай улады”.
“Залатым” пэрыядам у гісторыі Беларусі З.Шыбека лічыць 16-е стагодзьдзе, калі адбываўся росквіт культуры і эканомікі, пашырэньне геаграфічных межаў, а Статут Вялікага Княства Літоўскага быў узорам для шмат якіх эўрапейскіх краінаў. “Беларусы — не зусім добрыя воіны і зусім благія кіраўнікі. Але беларусы заўсёды былі таленавітымі творцамі: пісьменьнікамі, мастакамі, тэатральнымі дзеячамі, навукоўцамі. Мы ўвесь час сілкавалі сваімі інтэлектуальнымі скарбамі іншыя народы і краіны. Нацыю можа захаваць не толькі зброя, моцная дзяржава, але і яе магутны інтэлект. Калі ў народа ёсьць інтэлектуальны патэнцыял, яму наканаваная несьмяротнасьць”, – лічыць Захар Шыбека…
Гісторык таксама перакананы, што ў Менску неабходна аднаўляць зруйнаваныя храмы, якія фармавалі воблік гораду. |
|
2003
2004
2005
2006 |
| [ 03/07/2006 13:47 ] |
| Добры дзень, спадар Захар! Мяне таксама як і вас хвалюе праблема аднаўленьня гістарычнага цэнтру Мінска. Пытаньні ж такія: а ці дастаткова мы маем матэр'ялу, каб у дакладнасьці аднаўляць гэтыя помнікі? Напрыклад, Катэдральны Петрапаўлаўскі сабор. Ці маюцца пляны і чарцяжы першапачатковага выгляду храма, у тым ліку зьвесткі пра скульптуры, аздобу? І што вы прапануеце рабіць з савецкімі будынкамі, якія стаяць на месцы знішчаных старых?
Міхал |
| У нас дастаткова матэрыялаў для аднаўленьня практычна любога гістарычнага аб'екту ў Менску. Яшчэ ў савецкія часы працавалі гістарычныя майстэрні, якія сабралі і рысункі, і матэрыялы апісальнага характару амаль што пра кожны дом дасавецкага Мінску. У нас дастаткова зьвестак, але недастаткова добрай волі і, відаць, рэсурсаў. Рэстаўрацыю любога гістарычнага помніка можна праводзіць ня толькі па чарцяжах, але і на аснове фундамэнту, калі захаваўся, і візуальных матэрыялаў. Але праблема яшчэ і ў тым, наколькі гэты буджынак уяўляе каштоўнасьць, каб ствараць яго муляж на аснове сучасных матэрыялаў. Што да савецкіх будынкаў на месцы старых, то той жа прынцып, які я згадаў вышэй, тычыцца і гэтай праблемы. Напрыклад, на плошчы Волі стаіць будынак Мінскпраекту. Ён парушае архітэктурны ансамбаль плошчы Волі. У іншых выпадках, можа, дастаткова павесіць на савецкім будынку мэмарыяльную шыльду, што тут знаходзіўся гістарычны будынак. |
| [ 03/07/2006 14:45 ] |
| Дзень добры, паважаны Захар Васільевіч.
У адным з Вашых інтерв'ю прачытала калісьці, што Вы за тое, каб сытуацыя з так званым раскулачваньнем была перагледжаная, а шляхце ў пэрспэктыве была вернутая адабраная маёмасьць. Вы па-ранейшаму прытрымліваецеся гэтага меркаваньня? І як гэта, на Ваш погляд, рэальна ажыцьцявіць?
Дзякуй вялікі. Алена, Варшава. |
| Гэта быў бы сапраўды ідэальны варыянт, аддаць былым гаспадарам нарабаванае бальшавікамі. Гэта ўжо зрабіла Літва. І гэта справядліва, таму што, на мой погляд, самае вялікае злачынства бальшавікоў - гэта скасаваньне ўвогуле інстытуту прыватнай уласнасьці. Іншая справа, што ў нашых умовах гэта нерэальна. Чаму? Акцыю канфіскацыі праводзіла Расійская імпэрыя, а акцыю кампэнсацыі мусіць праводзіць маленькая Беларусь. Гэта для яе была б завялікая раскоша. Акцыю кампэнсацыі павінна была б ажыцьцяўляць пераемніца бальшавіцкай дзяржавы. Можа, Літва і пайшла на такі крок, таму што яна захавала свой залаты запас за межамі. Але гэта не адзіная праблема. Вяртаньне зямлі былой шляхце ўпіраецца ў тое, што яна была не праваслаўная і лічыцца традыцыйна польскай. Атрымліваецца, што беларуская дзяржава павінна нібыта вяртаць землі прадстаўнікам іншай нацыі, хаця гэта ня так. Але разуменьня, што гэта ёсьць нашая мясцовая беларуская аграрная эліта, якую бальшавікі вынішчылі, пакуль што няма. Гэты праект толькі на першы погляд можа ўяўляцца стратным. Вяртаньне зямлі гаспадарам дало б эканамічны эфэкт, маштабы якога мы пакуль ня можам уявіць сабе і ацаніць. Як гісторык магу сказаць, што вяртаньне былам памешчыкам маёнткаў магло б стаць магутным стымулем для замежных інвэстыцыяў у сельскую гаспадарку, у тым ліку і ў разьвіцьцё сельскага турызму. Ніхто не зацікаўлены так у аднаўленьні панскіх маёнткаў, як нашчадкі былых гаспадароў, і гэтыя маёнткі маглі б пакрыць Беларусь цэлай сеткай культурных цэнтраў, якія ўяўлялі сабой гэтыя маёнткі ў мінулым. Іэхнічна гэта таксама магчыма, таму што шляхта захавала і дакумэнты на сваю спадчыну. Цяжэй гэтую рэпрыватызацыю ажыцьцявіць у дачыненьні да заможных сялянаў, таму што яны ня маюць такіх дакумэнтаў. Ва ўсякім разе, калі ў нас будзе закон аб прыватызацыі зямлі, у ім трэба прадугледзець, каб яе былыя гаспадары мелі перавагу ў яе набыцьці. Калі не бясплатна, то за адпаведную ці ільготную плату. |
| [ 03/07/2006 15:56 ] |
| SP. Shebeka, jakimi zamezhnymi movami vy valodajece? Na jakih movah bolsh za use nedasledavanyh materyjalau pra Mensk? |
Шчыра кажучы, ніводнай, бо савецкіх школьнікаў і савецкіх студэнтаў не навучалі замежным мовам. Зараз я пачаў ужо забывацца і рускую замежную мову, бо размаўляю па-беларуску. А калі сур'ёзна, то магу чытаць па-польску і па-ўкраінску.
Найбольш нявывучаных матэрыялаў пра Менск - на старажытнабеларускай і лацінскай мовах. |
| [ 03/07/2006 15:57 ] |
| Minsk ci Mensk? |
| Натуральна, што Менск, але я не прыхільнік таго, каб да афіцыйнай зьмены гэтай назвы ўжываць гістарычную назву Менск у гістарычных дасьледаваньнях, бо гэта ўскладняе чытачам магчымасьць арыентавацца ў гісторыі. |
| [ 03/07/2006 16:11 ] |
| Pavazhany sp. SHybeka, jakija knihi ci publikacyji pra historyju Belarusi, jakija zjavilisia ciaham aposhnih piaci hadou, vyluchajucca i vam zapomnilisia?
Volha Dmitruk |
| З майго пункту гледжаньня, узьнікае парадаксальная сытуацыя, калі лепшыя кнігі па гісторыі Беларусі за апошнія 5 год напісаны замежнымі гісторыкамі. Гэта кнігі немца Бэрнгарда К'яры пра мінулую вайну, амэрыканскага гісторыка Тыматы Снайдэра пра Вільню як агульную спадчыну літоўцаў і беларусаў, беларускага гісторыка зь Беластоку Алега Латышонка пра гісторыю Беларусі ад сярэдзіны 18-га стагодзьдзя - прыклады можна працягваць. Чаму так адбываецца, думайце самі. |
| [ 03/07/2006 17:03 ] |
| Як Вы успрымаеце так званы лiтвiнскi рух, тых беларусау, якiя радыкальна змянiлi сваю саманазву з беларусау на лiтвiнау. На маю думку гэта страшэнна можа у будучым пашкодзiць Беларушчыне (калi раптам гэты рух будзе пашырацца) i нават раскалоць Беларусь. Дзякуй богу што радыкальныя лiтвiны пакуль вельмi нешматлiкiя. Якая можа быць роля гiсторыкау, каб зберагчы унiтарнасць нашай нацыi i дзяржавы ад розных самазваных нацыянальных новатворау?
З павагай Алег |
| Ліцьвінскі рух я ўспрымаю як этнакультурны рух у межах беларускай нацыі. У сьвеце вельмі мала прыкладаў выключна гамагенных нацыяў. Існуе гіпотэза, што і беларуская нацыя ўзьнікла на аснове двух этнакультурных утварэньняў - ліцьвінаў і русінаў. Гэта зусім нармальная зьява. Цяперашняя Нямеччына ўтварылася на аснове больш 300 самастойных адзінак, але ніводная зь іх не імкнецца зараз дла незалежнасьці. Калі Беларусь пройдзе свой пераходны выпрабавальны пэрыяд, я думаю, што палітычнае адценьне ліцьвінскага руху зьнікне само па сабе. Палітызацыя рэгіяналізму ёсьць і прадуктам нашай культурнай недасьведчанасьці пра ўласную гісторыю і гісторыю іншых краінаў. |
| [ 03/07/2006 17:18 ] |
| Jak vy acenґvaece jakasґcґ navuchannia u BDEU i ekanamichnaj adykacyi u Belarusi u celym? |
| Праблема палягае ня толькі ў навучаньні ў БДЭУ і ў выкладаньні эканамічнай адукацыі, прабелмы ў нас ёсьць увогуле ў адукацыйнай сыстэме беларускай дзяржавы, як і ў любой іншай. Натуральна, мне б хацелася, што гэтая адукацыйная сыстэма з улікам нацыянальных асаблівасьцяў і традыцыяў набліжалася да эўрапейскай і была зь ёй параўнальная. Па-другое, мне б хацелася, каб дзяржава і грамадзтва з большай павагай ставілася да выкладчыкаў ВНУ, бо навучальнаы працэс у любой дысцыпліне залежыць ад таленту і прафэсіяналізму выкладчыка. Класны прафэсар, класны выкладчык ёсьць нацыянальным скарбам ня толькі ўнівэрсытэта, але і дзяржавы. Твар любога ўнівэрсытэту вызначае не яго адміністрацыя, а выбітныя прафэсары, вакол якіх ствараюцца міты. Такіх прафэсароў нашая адукацыйная сыстэма павінна выхоўваць ужо са студэнцкай лаўкі. У царскай Расеі была традыцыя: адкрываць унівэрсытэт толькі тады, калі ствараецца адпаведны набор прафэсуры. |
| [ 03/07/2006 17:32 ] |
| Ваша замечательная статья в Русском Вопросе (2004, 2) заканчивается так: Пока немногие верят, что у РБ найдется достаточно сил и воли, чтобы пойти тем же путем, что и другие страны Центральной и Восточной Европы. Но так будет. Последние слова звучат как своего рода article of faith. Как отражается на этой вере наличие разных национальных проектов Беларуси, нативистско-проевропейского, московско-либерального и креольского? (Я использую термины, употребляемые Абушенко, Бобковым, Дынько и Булгаковым). Из перечисленных проектов, по-видимому только первый соответствует парадигме Центр и Вост Европы. Спасибо. Г.Иоффе, Рэдфорд, Вирджиния, США |
На пытаньне, якое прагучала зь Вірджыніі, вельмі хвалюе зараз практычна ўсіх жыхароў Беларусі. Навукоўцы розных спэцыялізацый старанна аналізуюць прычыны слабасьці нацыянальнай самасьвядомасьці беларускага насельніцтва, яго, так бы мовіць, "непаўнавартасьці" на фоне эўрапейскіх народаў. У выніку атрымліваецца жахлівы малюнак: мы ззаду ўсіх. Але думаю, што справа тут у тым, што такія пасьпешлівыя высновы рабіць не зуісм карэктна, бо працэс фармаваньня сучаснай беларускай нацыі не завяршыўся. Мы маем нацыянальны будынак, але, можа, яшчэ ня маем яго фасаду. Можа прыдумаць розныя варыянты разьвіцьця гэтага працэсу ў будучым.
На маю думку, існуюць усё-ткі 2 варыянты разьвтцьця самасьцьвярджэньня беларусаў: на аснове нацыянальнай традыцыі, якая ідзе ад ВКЛ, "Нашай Нівы", БНР, - і на аснове расійскага правінцыяналізму, які ідзе ад БССР. Першы шлях, натуральна, быў бы хутчэйшым і больш арганічным. Але нават другі шлях ня ёсьць шлях у тупік: ён больш доўгі, але гэта ня значыць, што ён бязвыніковы.
Я не падзяляю пэсымістычныя погляды, што шлях беларускай нацыі можа ў той ці іншы момант перарвацца. У яе дастатковы патэнцыял, каб зрабіць гэты шлях бесперапынным і пасьпяховым. Нават нацыі зь меншым патэнцыялам духоўным, жканамічным, культурным, дасягаюць посьпехаў. Апошні прыклад - Чарнагорыя. Урэшце, гэта сусьветная тэндэнцыя станаўленьня новых нацый і новых дзяржаў, і мы знаходзімся якраз у рамках гэтага працэсу.
Больш таго, у нас ёсьць нават нейкая перавага над ужо сфармаванымі эўрапейскімі нацыямі. Калі яны могуць толькі клапаціцца аб рэстаўрацыі і захаваньні свайго нацыянальнага дому, то беларуская нацыя знаходзіцца ў стадыі пошукаў і мабілізацыі для таго, каб гэты дом дабудаваць. Гэтая фаза патрабуе ад нацыі выяўленьня ўсіх яе здольнасьцяў і талентаў. Гэта фаза разьвіцьця і ўздыму, і ў гэтым наша перавага над іншымі нацыямі. |
| [ 03/07/2006 19:16 ] |
| Спадар Шыбека! Распавядзіце калі ласка пра тое як і хто бамбаваў Менск у час апашняй вайны? Справа ў тым, што старыя менчукі сьведкі бамбаваньняў расказвалі мне, што Менск на пачатку вайны немцы бамбілі адносна нязначна, а напрыканцы вайны вельмі было моцнае бамбаваньне авіяцыяй Чырвонай Арміі. За Менск баёў не было. Апрача таго, параўноваючы фотаздымкі разбурэньняў Менску, Варшавы, Дрэздэну, Нюрнбергу можна зрабіць выснову, што ў Менску (у параўнаньні з названымі гарадамі)разбурэньні былі ня моцнымі і аднавіць архітэктуру старога Менску было даволі проста (названыя гарады аднавілі архітэктурныя помнікі і будынкі літаральна з попелу). Ці так усё гэта, ці згодны Вы? Дзякуй, Юрась. |
Я згодны са сп.Юрасём, бо сьведчаньні відавочцаў ваеннага часу ў Мінску - гэта вельмі важная крыніца для гісторыкаў, якую, на жаль, мы не заўсёды выкарыстоўваем і адпаведна ацэньваем.
Пасьляваеннае кіраўніцтва Беларусі мела заданьне аднавіць Мінск як узорную сталіцу Савецкай Беларусі, а старыя будынкі ім проста заміналі, і таму замест іх аднаўленьня яны зносіліся пад бульдозэр, і на іх месцы ўзьнікла зараз галоўная вуліца Менску - праспэкт Незалежнасьці. |
| [ 03/07/2006 20:10 ] |
| Спадар Шыбека! Калі б у 1918 годзе БНР не была зьнішчаная Леніным і ягонымі паплечнікамі-камуністамі, на якой ступені палітычнага, эканамічнага ды культурніцкага разьвіцьця мы б цяпер знаходзіліся? |
| Гісторыкі ня любяць рабіць прагнозы, што тычыцца будучага - што было, калі б... Такія прагнозы можа рабіць неабавязкова і прафэсіянальны гісторык. Калі хто хоча гэхтым займацца, то калі ласка, толькі як прафэсійны гісторык я хачу адзначыць дзьве абставіны: БНР абвяшчалася як сацыялістычная дзяржава, а таму куды б яе гэта завяло - гэта пытаньне. Па-другое, ня трэба думаць, што наша дзяржава была б сучаснай Нямеччынай ці Францыяй, бо ў нас не было імпэрскага рэсурсу, як у Францыі, Італіі ці нават Чэхіі (спадчына Габсбургаў). У гэтым пытаньні галоўнае, што высьвечваецца адмоўная роля бальшавізму ў гісторыі Беларусі, і гэтая роля была асноўнай у стрымліваньні станаўленьня беларускай нацыі. Найвышэйшая ступень бальшавізацыі беларускага грамадзтва якраз і адпавядае найвышэйшай ступені яго дэнацыяналізацыі. |
| [ 03/07/2006 20:47 ] |
| А. Дарэўскі, Менск
Шаноўны спадар Шыбека, ці не лічыце Вы што прыспела неабходнасць напісаць кароткі агляд падзей у Беларусі ў 2002 - 2006 гадох? Мажліва гэта дапаможа дэмакратычнай грамадскасці больш эфектыўна дамагацца Свабоды? |
| На маю думку, просты кароткі агляд падзей ці хроніка гэтых падзей - слабая дапамога дэмакратычнай грамадзкасьці. Праблема гэтай грамадзкасьці заключаецца ня ў тым, што яны ня ведаюць гэтых падзей, а ў тым, што яна іх глыбока не асэнсоўвае. І ў гэтым праяўляецца адсутнасьць у нас высокакваліфікаваных палітолягаў. Ацэнка, асэнсаваньне сучаснасьці - гэта справа палітолягаў, а не гісторыкаў. |
| [ 03/07/2006 21:53 ] |
| Добры дзень паваханы прафесар!
Адкажыце калі-ласка, ці вы маеце нейкія кантакты з праф. Эмануілам Йофэ з пед.універсітэту? Дзе вы нарадзіліся? Дзе ваша малая радзіма?
Дзякуй, Мігаль-Вішнеўскі, Бярэзань (ака Беразіно) |
Доўгі час я не заўсёды афішаваў, што я нарадзіўся ў, можа, самай глыбокай беларускай правінцыі, у невялічкай вёсцы Асінаўка што на Сеньненшчыне, Віцебская вобл., але калі я стаў дасьведчаным чалавек, мяне цешыла, што я належу да беларускіх крывічоў, што я родам з тых жа крывіцкіх абшараў, зь якіх родам Васіль Быкаў, Рыгор Барадулін, Уладзімір Караткевіч, Уладзімір Арлоў, Генадзь Бураўкін... Неяк Рыгор Барадулін назваў Віцебшчыну "цемечкам Беларусі". Мне падаецца, што ў гэтым ёсьць нешта такое сакральнае, таму што пра сваіх землякоў я магу сказаць, што гэта людзі вельмі сумленныя і вельмі духоўныя. Шкадую, штоя яшчэ не дабраўся да таго, каб нешта напісаць пра сваю малую радзіму, бо лічу гэта абавязкам кожнага адукаванага чалавека. Калі б кожны адукаваны чалавек нешта зрабіў у гэтым кірунку, наша гісторыя і культура адразу б вельмі ўзбагаціліся.
Зьвесткі пра мае кантакты з праф. Эмануілам Йофэ можна атрымаць па электроннай пошце. |
| [ 04/07/2006 11:36 ] |
| Pavazhany sp. Shybeka, chmau pobach z domam uradu zahavausia chyrvony kascel -- chmau ne zniscyli? |
| Атрымалася вельмі цікавая сытуацыя - у міжваенны пэрыяд Дом Урада пасьля пабудаваньня з двух бакоў быў аточаны храмамі: зь левага боку праваслаўная Казанская, ці прывакзальная царква, а справа - каталіцкі касьцёл сьвятых Сымона і Алены. Натуральна, што такое суседзтва было для бальшавікоў непрымальным. Таму Казанскую царкву ўзарвалі яшчэ да вайны. Чырвоны касьцёл спрабавалі зьнішчыць пасьля вайны двойчы. Выходзіць, што ўратавалі яго нават не архітэктары, а кінэматаграфісты Савецкай Беларусі, якія ўгаварылі Пятра Машэрава разьмясьціць там Дом кіно. |
| [ 04/07/2006 11:38 ] |
| Jaki byu by vash spis 10 najvazhnejshyj knih pa historyju Belarusi 20 stahoddzia (za vyklucg=hennem vashyh)? |
| У кожнага гісторыка, у кожнага адукаванага чалавека ёсьць свае лепшыя 10 кніг па гісторыі Беларусі, таму меркаваньне гэта абсалютна суб'ектыўнае. Мне хацелася б зірнуць на гэты рэйтынг шырэй і вылучыць 10 найлепшых гісторыкаў, якія напісалі не адну, а некалькі кніг. Да такіх гісторыкаў у ХХ стагодзьдзі належаць, безумоўна, Мікола Ермаловіч, Генадзь Сагановіч, Уладзімір Арлоў, Юры Туронак, Алесь Смалянчук і тыя замежныя гісторыкі, пра якіх я ўжо вёў гаворку вышэй. Хоць я перакананы ў тым, што ўсё-ткі найлепшыя кнігі па гісторыі Беларусі будуць напісаны ў ХХІ стагодзьдзі. |
| [ 04/07/2006 12:17 ] |
| Уважаемый профессор! Как Вы считаете, чем можно объяснить проявление бытового антисемитизма на Беларуси преимущественно со стороны русских, а не беларусов? Александр. |
| Я хачу падкрэсьліць у сувязі з гэтым пытаньнем выключную талерантнасьць беларусаў да яўрэяў на працягу ўсёй гісторыі, што тлумачыцца іх векавым супольным жыцьцём. Рускія ня мелі такога вопыту супольнага жыцьця. Дарэчы, бытавы антысэмітызм - гэта не выключна руская зьява. У шэрагу іншых краінаў ён сілкаваўся самабытнасьцю яўрэйскага народа, іх непадабенствам да іншых, іх адданасьцю сваім нацыянальным традыцыям. Гэты народ традыцыйна выступае як аб'ект усемагчымых палітычных спэкуляцый. Можна толькі парадавацца, што адносіны беларусаў да яўрэяў адпавядаюць эўрапейскаму стандарту. Можна сказаць, так склалася, што цывілізаванасьць кожнай нацыі вызначаецца яе адносінамі да яўрэяў. |
| [ 04/07/2006 14:17 ] |
| Добры дзень. Дзе можна набыць “Нарыс гісторыі Беларусі. 1795-2002”? Сяргей, Вiлейка |
| [ 04/07/2006 16:54 ] |
| Ci adchuvaece vy siabe svabodnym u Belarusi? Napryklad, adkazvajuchy na pytanni udzelnikau foruma? |
| Калі быць шчырым, не адчуваю сябе свабодным, бо ў Беларусі ёсьць спэцыфічныя законы, якія я, як грамадзянін Беларусі, мушу выконваць. У мяне, як і ў іншых людзей, ёсьць шмат нараканьняў да ўласнай дзяржавы, але ў мяне ў той жа час ёсьць разуменьне, што ў мяне лепшай дзяржавы няма, таму я, жывучы ў гэтай дзяржаве, павінен улічваць яе спэцыфіку. |
| [ 04/07/2006 20:10 ] |
| Прывітанне! Перш за ўсё хачу выказаць Вам падзяку за тое, што адкрываеце нам сапраўдную гісторыю Беларусі. У мяне да Вас некалькі пытаньняў.
1. Як вы ставецеся да помніка Леніну на пляцу Незалежнасьці? Ці не належыце Вы да тых радыкалаў, якія патрабуюць яго зносу? Усё ж, Лангбард задумваў Дом Урада суцэльна з гэтым помнікам. Ды і гэты помнік - наша гісторыя... Ці праўда, што гэта самы старэйшы з помнікаў Леніну на тэрыторыі былога СССР?
2. Як Вы лічыце, ці магчыма сёньня аднавіць былы пляц Волі, старую Нямігу і Ракаўскае прадмесьце, ці захаваліся фотаздымкі, чарцяжы старых будынкаў? Наколькі гэта наогул рэальна...
3. Ці можна лічыць адноўленную Ратушу і гандлёвыя рады гісторыка-культурнымі каштоўнасьцямі, ці гэта, як з той жа "Эўропай" (ну, там зусім...), не інакш як варыяцыя на тэму архітэктуры былых будынкаў?
4. Наконт музея горада Менска... Ужо колькі год менскія ўлады то кідаюць намер яго зрабіць, то зноўку вяртаюцца да гэтага пытаньня. Нажаль, як ня сорамна, яго як ня было, так і няма. Здаецца, у папярэднім годзе газэта Менгарвыканкама "Менскі кур'ер" прапанавала яго зрабіць у будынках былой Пушкінскай бібліятэкі і флігеля сядзібы Ваньковічаў. А як Вы лічыце, які б будынак найбольш бы падыйшоў для музэя горада?
5. Чуў, што рыхтуецца да перавыданьня Вашая кніга “Менск. Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага горада”, калі яна будзе выдадзенана? Ці будзе гэта хутчэй новае выданьне, у незалежнай Беларусі?
Вялікі дзякуй!
Xenos, мянчук. |
У адным пытаньні адразу пяць, таму мушу быць кароткім. 1. Да помніка Леніна я адношуся больш станоўча, чым да яго тэарытэчнай спадчыны. Хай пакуль стаіць там, дзе месца яму прадугледзеў Лангбард. Сапраўды, помнік зараз выглядае старэйшым з усіх помнікаў на тэрыторыі былога СССР, бо ў большасьці краінаў такія помнікі зьнесеныя.
2. Іхнае аднаўленьне зусім рэальнае, за выключэньнем хіба што Нямігі, якая зараз ператвараецца ў шчыліну паміж унівэрсамам на Няміpе і паркінгам, што будуецца.
3. Адноўленую Ратушу і бэрнардынскія рады нельга лічыць гісторыка-культурнымі каштоўнасьцямі, як любыя муляжы ў гістарычным музэі ня лічацца арыгіналамі. Гэта помнікі рэстаўрацыйнага майстэрства.
4.Музэй горада Менска можа быць адкрыты на плошчы Волі ў Палацы прафсаюзаў Мінскай вобласьці. Акрамя суб'ектыўных прычынаў, гэтай справе перашкаджае адсутнасьць у Менску такіх знакамітых палацаў. Найлепшы варыянт, на маю думку - гэта пабудаваць сучасны будынак для гарадзкога музэю. Гэта можна зрабіць нават на народныя сродкі менчукоў, зрабіць гэта народнай справай жыхароў сталіцы.
5. Мая кніжка пра Менск выглядае што ня будзе выдадзеная ў бліжэйшы час, бо дырэктар дзяржаўнага выдавецтва "Беларусь", які браўся за гэтую справу, ужо не займае гэтую пасаду. |
| [ 05/07/2006 00:54 ] |
| Чым быў выкліканы росквіткультуры і эканомікі ў 16 - м стагодздзі і чаму ён знік, чаму яго няма зараз? Дзякую. |
| На мой погляд, росквіт культуры і эканомікі на землях Беларусі ў 16 стагодзьдзі быў выкліканы Рэнэсансам і Рэфармацыяй, якія спрычыніліся да разьняволеньня творчых сілаў асобы. Ня выключана, што беларускі Рэнэсанс можа паўтарыцца. Як і ў выпадку зь першым, можа спрацаваць эфэкт адкладзеных жаданьняў. Пасьля паласы забаронаў, абмежаваньняў і наступленьня ўмоваў для свабоднай творчасьці Беларусь можа чакаць новы ўздым рэалізацыі сваіх творчых магчымасьцяў. |
| [ 05/07/2006 02:16 ] |
| Прывітаньне шаноўны прафэсар Захар Шыбека, скажыце калі ласка як вашыя справы, чым маецеся, ці пішаце Вы штосьць новае???
Адкажыце калі ласка яшчэ і на такое пытаньне: на колькі я ведаю, у вас ёсьць прынцыповыя разыходжаньні з дзяржаўнае гістарычнае палітыкай ідэялёгіяй, Вы можаце канкрэтна адзначыць хаця б найбольш прынцыповыя, з вашага пункту гледжаньня, рызыходжаньні, і больш канкрэтна пра дзенйнасьць калабарыцыяністаў, ды й увогуле пазыцыі выкладаньня Другой Сусьветнай вайны.
І шчыра дзякуй Вам за тое, што Вы такі які Вы ёсьць, заставайцеся самім сабой, творчых посьпехаў і, як Вы падпісалі мне ў кнізе, вялікага й шчырага каханьня!!
ЖЫВЕ БЕЛАРУСЬ!!
антось п. |
Я маюся добра, апошнім часам захапляюся разьвіцьцём у сабе супэрінтэрінтэлектуальных і супэрфізычных магчымасьцяў, бо хочацца зрабіць як мага болей.
Уласны пункт гледжаньня на гэтую праблему ў мяне сапраўды існуе, ня выключана, што ён існаваў бы, калі б у нас была зусім іншая дзяржава, гэта нармальная зьява. Гістарычная навука ня можа разьвівацца толькі на ўзроўні дзяржаўнай замовы. Упэўненая ў сабе дзяржава адпускае гісторыкаў на волю і не навязвае ім нейкія свае каноны. Яна проста карыстаецца тымі здабыткамі, якія гісторыкі напрацоўваюць. Мне падаецца, што гэты варыянт больш прадуктыўны і яе дзяржаўнай ідэялогіі, бо ва ўмовах свабоднай творчасьці гісторык стварае большы рынак тавараў, зь якіх дзяржава можа выбраць тое, што ёц неабходна, і кожны новы кіраўнік знаходзіць у гэтай скарбніцы тое, што адпавядае яго палітыцы. Гісторыя павінна быць па-за палітыкай. Савецкая традыцыя залежнасьці гісторыі ад палітыкі, ад кіраўніцтва дзяржавы, асабліва ярка выяўляецца ў выкладаньні падзеяў Другой сусьветнай вайны. Гэтая савецкасьць праяўляецца ў тым, што гісторыя Камуністычнай партыі выдаецца за гісторыю Беларусі, гісторыя Ўсходняй Беларусі - за гісторыю ўсёй Беларусі без уліку Заходняй. Крок адчаю беларускіх нацыяналістаў у супрацоўніцтве з нацыстамі становіцца падставай для абвінавачаньня ўсго нацыянальнага руху ў сувязі з нацызмам.
У ацэнках калябарантаў павінен быць дыфэрэнцыянаваны падыход. У цэлым гэта, канечне, выявіўся не гераізм, а трагедыя беларускага народа, шо ён мусіў ісьці на супрацоўніцтва са сваімі ворагамі, нацыстамі. Але нельга ўсіх калябарантаў лічыць здраднікамі. Ёсьць такія асобы, якія ішлі на гэта супрацоўніцтва дзеля свайго народа і гінулі за гэтую ідэю, і яны ёсьць сапраўднымі нацыянальнымі героямі беларускага народа, бо яны гінулі за гэты народ. |
| [ 05/07/2006 09:57 ] |
| Сёння шмат беларускіх палітыкаў, гісторыкаў працуюць, вучацца, праводзяць даследванні на тэрыторыі Польшчы. У сувязі з гэтым у мяне пытанне: ці Вы не баіцеся таго, што пасля магчымай змены ўлады ў Беларусі, беларуская гістарычная навука пачне асвячаць стасункі Беларусі і Польшчы не зусім аб’ектыўна, памінаючы складаныя моманты, прымаючы ў некаторых прынцыповых пытаннях польскае гледзішча? |
| Такога кшталту апасеньні грунтуюцца на савецкай традыцыі. Я не выключаю, што дасьледчык у нейкай ступені залежны ад таго, хто яму плоціць, але ў Польшчы існуюць і недзяржаўныя фонды, незалежныя фонды, якія не патрабуюць ангажаванасьці, а толькі дасьведчанасьці. Я шмат кантактаваў з польскімі гісторыкамі, меў стажыроўку ў Польшчы, але праз гэта ня стаўся прапольскім гісторыкам. Больш таго, мая незалежная пазыцыя была адной з прычынаў таго, што выданьне майго "Нарыса гісторыі Беларусі" ў Польшчы нейкі час затрымлівалася. Больш таго, такія міжнародныя кантакты дазваляюць даводзіць нашым суседзям наш, беларускі погляд на гісторыю. Атрымліваецца адваротны эфэкт: ня мы робімся прапольскімі, а нашы суседзі пачынаюць лепш разумець спэцыфіку нашай гісторыі. Таму такія кантакты, я лічу, вельмі неабходныя. |
| [ 05/07/2006 09:58 ] |
| 2. Параўноўваючы сённяшні стан беларускай гістарычнай навукі з украінскай у вочы кідаецца адна рэч: у любой эўрапейскай бібліятэцы можна знайсці гістарычную літаратуру, выдадзеную ў асяродках украінскай эміграцыі. У нас становішча выглядае куды горш: даследванні нашых гісторыкаў-эмігрантаў амаль немагчыма адшукаць нават у замежных бібліятэках, няма сумесных канфэрэнцыі, гісторыкі з Беларусі едуць працаваць хутчэй у Літву, Польшчу, Расею, чым у беларускія інстытуты Канады і ЗША, часта увогуле слаба сабе ўяўляюць гістарычную пазіцыю нашых эмігрантаў. Ці Вы не бачыце ў гэтым праблемы і не лічыце, што беларусам патрэбная нейкая форма супрацоўніцтва паміж гісторыкамі эміграцыі і Беларусі? Дзе выхад? |
| [ 05/07/2006 09:59 ] |
| 3. Калі паглядзець на гістарычныя навукі нашых суседзяў: украінцаў, палякаў, дык бачны такі момант: кожная з гэтых краін мае “свайго” замежнага гісторыка (украінцы – італійца Грацыёні, палякі – амэрыканца Нормана Дэйвіса), які, маючы імя, прадстаўляе навукова-папулярны погляд на падзеі адпаведна ўкраінскай і польскай гісторыі на міжнароднай арэне, маючы, так бы мовіць, імідж аб’ектыўнага гісторыка. У нас такой постаці няма. Ці ёсць у ёй патрэба і як можна вырашыць гэтую праблему пры адсутнасці інтарэса дзяржавы да нацыянальнай гісторыі? |
| На пыт.2,3. Не зусім згодзен, што мы ня маем за мяжой нашых выбітных гісторыкаў - можна сказаць Янку Запрудніка, Юрыя Туронка, Алега Латышонка. Праблема нашай эміграцыі ня ў тым, што яны не цікавяцца гісторыяй Бацькаўшчыны, а ў тым, што яны ня маюць сродкаў для рэальнай дапамогі беларускім гісторыкам. Гэтыя гісторыкі-эмігранты мелі значэньне асабліва ў першыя гады незалежнасьці. Зараз я лічу, што нашу гістарычную навуку трэба разьвіваць непасрэдна ў Беларусі, абапіраючыся ў тым ліку і на незалежныя структуры. |
| [ 05/07/2006 11:37 ] |
| Вітаю Вас шаноўны сп. Захар. Якую, на вашу думку, ролю мае нацыянальная царква ў справе нацыянальнага станаўленьня народаў і што ў гэтай сувязі можна сказаць пра Беларусь і беларусаў, як у гісторыі, так і на сёньняшні дзень. Дзякуй!
Вінцэсь |
| Хоць любая царква заўсёды дэкляруе сябе па-за нацыянальнымі рамкамі, яна адыграе ў фармаваньні нацыі выключную ролю, асабліва на першапачатковых этапаў яго станаўленьня. Ва ўмовах сучаснай атэізацыі грамадзтва гэтая роля зьмяншаецца. Гісторыя ведае шмат спробаў беларусаў ператварыць у нацыянальную царкву уніяцтва, але цяпер украінцы фактычна "прыватызавалі" уніяцтва і называюць яго Украінскай каталіцкай царквой. Была спроба ператварыць у нацыянальную рэлігію пратэстантызм - гэта мне падаецца больш рэальная справа, але яна знаходзіць жорсткае супраціўленьне з боку традыцыйных хрысьціянскіх канфэсіяў. У такіх умовах найбольш пэсрпэктыўнай для кансалідацыі беларускага грамадзтва зьяўляецца не нацыянальная царква, а экумэнізм. |
| [ 05/07/2006 12:12 ] |
| Шаноўны спадар Шыбека, ці пагодзіцеся Вы з вызначэньнем шаноўнага Зянона Пазьняка, што Беларусь два стагодзьдзі знаходзілася ў стане пэрманэнтнай вайны з Расеяй (здаеца, ён нават ужыў слова "знаходзіцца"). Дзякуй за адказ. |
| Не як палітык, а як гісторык магу сказаць, што Расея сапраўды на працягу двух стагодзьдзяў самым істотным чынам уплывала на гістарычны лёс беларускага народа і знаходзілася калі ня ў стане вайны, то ў стане пэрманэнтнага захаваньня ці нявырашанасьці праблем расейска-беларускіх узаемаадносінаў. На працягу гэтых двух стагодзьдзяў Расея ніколі не прызнавала права беларусаў на сувэрэннае жыцьцё. І ў гэтым, дарэчы, віна ня толькі Расеі, але і саміх беларусаў. Да любога народа і суседзі, і міжнародная супольнасьць адносяцца так, як ён таго заслугоўвае, які імідж мае. |
| [ 05/07/2006 14:06 ] |
| Паважаны Захар, як вы лічіце, гэты сёнішні чорны перыяд нашай гісторыі - лукашэнкайскае праўленьне ёсць заканамерная з'ява ці ўсё ж надарэчнасць ?
І мо прайшоўшы гэтае выпрабаваньне, і атрымаўшы нарэшце чаканую перамогу, народ
ніколі ўжо так не памыліцца ? Мо і на карысць - прайсці праз такое, каб зразумець назаўсёды сапраўдную каштоўнасць СВАБОДЫ ? Дзякуй. Туравец Віктар. |
| Не для ўсіх беларусаў сёньняшні пэрыяд зьяўляецца чорным. Нельга сказаць, што праўленьне сёньняшняга кіраўніка дзяржавы ёсьць нейкая недарэчнасьць. Думаю, што гэта ў нейкай ступені лягічны этап нашай гісторыі, бо ў свой час беларускі народ падтрымаў палітыку цяперашняга кіраўніка супраць фармаваньня алігархічнай Беларусі. У той час ён ня ведаў эўрапейскіх узораў, каб іх падтрымліваць - ён ня мог падтрымліваць таго, чаго ня ведаў. Зараз сытуацыя паціху мяняецца. |
| [ 05/07/2006 18:11 ] |
| Добры дзень, спадар Шыбека! Як, на Вашую думку, трэба разглядаць беларускі рух падчас нямецкай акупацыі Беларусі? Якое стаўленьне мусіць быць да яго ў беларускай гісторыяграфіі? Ян Ч-н, Менск |
| Пра гэта можна доўга разважаць. Часткова пра гэта тут ужо гаварылася, а гаварыць больш - няма магчымасьці. |
| [ 05/07/2006 18:51 ] |
| Дзень добры сп. Шыбека,
Ня згодны з "Беларусы — не зусім добрыя воіны" ,
1) якжа ВКЛ стварылi ?
2) Мангольскае нашэсьце , як пазьбеглi?
3) А Грунвальд , Орша ?
"8 верасня (1514 г.) - Свята Аршанскае перамогі (Дзень беларускай вайсковай славы). Беларускае войска ўшчэнт разбіла ўтрая большае войска Маскоўшчыны і на пэўны час спыніла расейскую агрэсію на Беларусь."
4) Нават у савацкiм войску жаунеры з Беларусi лiчылicя добрымi жаунерамi.
Абгрунтуйце калi ласка. |
| Я пацьвярджаю сваё меркаваньне. Добрымі воінамі былі продкі беларусаў, але ад канца ХІХ стагодзьдзя, калі беларусам патрэбна было бараніць сваю адметнасьць і права на дзяржаўную сувэрэннасьць, яны аказаліся дрэннымі воінамі. Можа, і не заўсёды па ўласнай віне. |
| [ 05/07/2006 19:21 ] |
| Shanouny spadar Захар Шыбека!
Ci ne khochace Vy paraunac DENACYIANALIZACYIU BELARUSAU SMALENSKAIvoblasci I
BELASTOCKAGA vaevodstva? DZE BOLSHA NADZEI DLA BELARUSAU?
SPADAR LYCH PAPEREDZHVAU , SHTO BELARUS CHAKAE LIES SMALENSCHYNY.
CI ZHODNY VY?
VITAUT |
| Няма вялікага сэнсу пра гэта разважаць, таму што Беларусь не прэтэндуе пашыраць свае межы на аснове гістарычнага права. Захаваньне беларускай супольнасьці на памежных тэрыторыях суседніх дзяржаў будзе залежаць ад посьпехаў станаўленьня Беларусі як нацыянальнай дзяржавы, якая задаволіць культурныя запатрабаваньні беларусаў замежжа. |
| [ 06/07/2006 14:10 ] |
| Магiлёў цi Магiлеў? |
| Што тычыцца Магілёва, то гэта пытаньне такога ж парадку, як Менск-Мінск. На жаль, у нас у краіне ўзьнікаюць філялягічныя барыкады. Я зноў пацьвярджаю, што я - прыхільнік гістарычных назваў мясьцін, і позна ці рана яны ўсё роўна вернуцца, калі ў грамадзтва будзе пашыраная гістарычная сьвядомасьць, то яны абавязкова вернуцца. |
| [ 06/07/2006 14:14 ] |
| Магiлёў трымаўся супраць фашыстаў больш за 20 дзен. Менск захапiлi амаль без боя.
Чаму Менск - горад-герой, а Магiлёў не? |
| У гэтым пытаньні прэтэнзіі павінны прад'яўляцца былому савецкаму кіраўніцтву. Для незалежнай Беларусі гэтае пытаньне неактуальнае. Ці варта надаваць Магілёву званьне героя дзяржавы, якая не існуе? Хоць, безумоўна, уклад Магілёва ў арганізацыю супраціву нямецкім акупантам варта прызнаць істотным. І гэта справа гісторыкаў. |
| [ 06/07/2006 14:38 ] |
| Што вы думаеце на конт знішчэння гістарычнага цэнтра Гародні мясцовымі ўладамі? Што, на ваш погляд, трэба рабіць у гэтай ситуации гісторыкам, архітэктарам, археологам, политактивистам, астаткам незалежных смі? Сытуацыя вельмі цяжкая, але грамадства маўчыць, дзяржаўныя газеты "реконструкцию" апраўдваюць. Іван І., Гародня |
| Я ня менш заклапочаны гэтай праблемай, чым Вы. У нашым грамадзтва пакуль няма разуменьня, што ў гістарычным цэнтры дзяржава павінна ахоўваць ня толькі будынкі, але і зямлю, тэрыторыю, якая мае такую ж гістарычную каштоўнасьць, як і будынкі. Адсутнасьць гістарычнай культуры ў мясцовага кіраўніцтва і камэрцыялізацыя рэстаўрацыйных работаў - ня лепшыя спадарожнікі ў справе захаваньня нашай гістарычнай спадчыны. Мясцовыя гісторыкі, Краўцэвіч, Смалянчук, наколькі мне вядома, імкнуцца гэта ззахаваць, робяць прэс-канфэрэнцыю, выпускаюць спэцыяльную кнігу аб гістарычным цэнтры, але праблема ў тым, што ўлады не прыслухоўваюцца да меркаваньня прафэсійных гісторыкаў. На маю думку, у агульнанацыянальных справах не павінна быць падзелу на нашых і вашых. У такіх справах павінен быць толькі агульнанацыянальны інтарэс. |
| [ 06/07/2006 14:38 ] |
| Дзень добры! Мяне усе больш непакоiць, а цi зможам мы адрадзiць нашу мову, культуру i традыцыi, калi нарэшце да улады прыйдуць сапраудныя патрыеты. Ужо так мала носьбiтау беларускай мовы. Цi былi увогуле у гiсторыi Беларусi падобныя моманты, цi у гiсторыi iншых дзяржау? Што для гэтага патрэбна i колькi часу спатрэбiцца на адраджэнне? Вялiкi дзякуй. |
Ва ўмовах глябалізацыі гэтая праблема выглядае вельмі складанай. У фармаваньні сучасных нацыяў на першы плян выступаюць палітычна-дзяржаўныя моманты яднаньня нацыі, а не этнакультурныя. Сучасныя нацыі робяцца настолькі прагматычнымі, што для іх становяцца важнейшымі перамога краіна ў футболе ці ў тэнісе, чым нейкія артэфакты культуры і мовы. Мова, традыцыя, сьцяг, гімн захоўваюцца як сымбалі нацыі.
Сытуацыя склалася такім чынам, што беларускай мова больш выкарыстоўваецца як сымбаль нацыі чым як сродак камунікацыі. Але калі нават такая сытуацыя і завахаецца ў далейшым, усё роўна беларускую мову і традыцыю трэба захаваць і адраджаць. Фактычна, трэба зрабіць тое, што іншыя нацыі зрабілі ўжо даўно, тым больш што гістарычных прыкладаў поўна. Яўрэі аднавілі фактычна ўжо мёртвую мову, іўрыт. Басьнійская мова канчаткова кадыфікавалася пасьля абвяшчэньня Босьніі незалежнай дзяржавай. Адраджэньне беларускай мовы пойдзе хутчэй, калі грамадзяне Беларусі зразумеюць, што гэта ня толькі прагматычны сродак камунікацыі, але і справа гонару, той сымбаль, які выдзяляе нацыю ў суквецьці іншых нацыяў. Усе свае нацыянальныя справы беларусы павінны вырашаць у сваёй роднай мове. Наша дзьвюхмоўнасьць - гэта кансэрваваньне савецкага абсурду. Ні ў адной краіне няма такой сытуацыі, калі нацыя, якая мае сваю ўласную мову, размаўляе на замежнай. Руская нацыя ня можа разглядацца роўнапраўнай беларускай, бо рускія ніколі не былі аўтахтоннымі жыхарамі Беларусі, у адрозьненьне ад іншых краінаў, дзе існуе білінгвізм - як Швэцыя і інш. краіны. |
| [ 06/07/2006 14:52 ] |
| Ці ведаеце што робіцца з тварам нашай Горадні ? Мясцовых гісторыкаў улады ня чуюць, праект перабудоў цэнтра горада з імі не абмяркоўвалі. Можа пачуюць голас навукоўцаў з Менска ... IМА,Горадня |
| Ведаем, глядзіце адказ на гэтае пытаньне вышэй. |
| [ 06/07/2006 15:01 ] |
| Добры дзень. Можа падкажыце ў якой часткі Кальварыйскіх могілак пахаваны Янка Лучына? Як магілу знайсьці? Дзякуй.. |
| Думаю, што гэта заняло б шмат часу, зарыентаваць Вас цяпер. Раю зьвярнуцца да кнігі сп-ні Сакалоўскай - пра гэтую кнігу можна спытацца ў Чырвоным касьцёле. |
| [ 06/07/2006 15:18 ] |
| Чаму ў cённяшнiх планах па аднаўленню цэнтра Мiнска не прадугледжваецца адбудовы касцёлаў дамiнiканцаў i бенедыктынак, а таксама Халоднай сiнагогi? Няўжо ix нельга ўзнавiць на ранейшым месцы? Цiкава, а цi магчыма таксама ўзнавiць велiчны Казанскi сабор на плошчы Мяснiкова? Цi хопiць яму тут тэрыторыi? |
| Як ужо Вы самі бачыце, Дамініканскі касьцёл аднавіць немагчыма, таму што на ягоным месцы пасаджаны Палац рэспублікі. Я ўжо выказваўся ў друку, што пры адраджэньні архітэктурнай спадчыны Менска трэба пачынаць не з грандыёзных парграмаў, якія патрабуюць вялікіх грошай, а з адраджэньня канкрэтных гістарычных помнікаў. Пачынаць гэтую справу трэба якраз з узнаўленьня духоўных храмаў усіх канфэсіяў. |
| [ 06/07/2006 15:34 ] |
| У розных выданнях па-рознаму гаворыцца аб тых будынках, дзе адбылicz самыя значныя падзei ў гicторыi Мiнска XX стагоддзя. Дык усё ж, дзе была абвешчана 7 кастрычнiка Савецкая ўлада - у будынку на цяперашняй Ленiнградскай цi на плошчы Свабоды (якi называюць беларускiм Смольным)? I дзе ж усё-такi абвясцiлi незалежнасць БНР - у нядаўна адрамантаваным будынку па Валадарскага цi ў так званым Юбiлейным доме? |
| Розначытаньне патрабуе дадатковага дасьледаваньня. На маю думку, Мінскі Смольны знаходзіцца ў доме Ашкеназі на плошчы Волі, а БНР абвешчаная ў доме на вуліцы Валадарскай. |
| [ 06/07/2006 15:43 ] |
| Якія загадкі гісторыі Беларусі, на Ваш погляд, найперш патрабуюць вывучэньня? Якія тэмы Вы б параілі маладым дасьледчыкам? |
Самай вялікай загадкай у гісторыі Беларусі зьяўляюцца самі беларусы. Таму вельмі акутуальнымі зьяўляюцца дасьледаваньні ў галіне этнагісторыі. Існуе яшчэ шэраг актуальных праблем, вырашэньне якіх як паветра патрэбна для самасьцьвярджэньня беларускай нацыі і беларускай дзяржавы. Гэта месца Вялікага Княства Літоўскага ў беларускай гісторыі, гэта праблема беларуска-расійскіх узаемаадносінаў, гэта нэгатыўная роля бальшавізму.
Я назваў толькі ключавыя праблемы, яны павінны дапаўняцца ісьці паралельна з зусім канкрэтнымі дасьледаваньнямі кожнай вёскі, кожнага горада, зьявы, кожнага традыцыйнага беларускага прадмета. Любы прадмет нацыянальнага ўжытку, любая зьява маюць гістарычную вартасьць. Напрыклад - гісторыя бульбы. Іншая справа, што ў нашых умовах ня ўсе тэмы падтрымліваюцца на дзяржаўным узроўні. Іншая справа, што кваліфікаваныя гісторыкі пазбаўленыя магчымасьці набіраць сабе вучняў. Таму сярод гэтых гісторыкаў ужо даўно высьпела мара - ўаймець для сябе альтэрнатыўны Інстытут гісторыі ці нейкую гістарычную лябараторыю, якая змагла б атрымаць падтрымку нейкіх грамадзкіх фондаў. |
| [ 06/07/2006 15:44 ] |
| Добры дзень. У адной тэлеперадачы па гiсторыi Мiнска гаварылася, што Эйнштэйн некалi нават хацеў працаваць у Беларускай Акадэмii навук. Цi праўда гэта, альбо я нешта не так зразумеў? |
| Як у кожнай гісторыі, у гісторыі Менску існуюць шмат міфаў. Дарэчы, гэта ня так ужо і дрэнна, бо сур'ёзныя навуковыя посьпехі часам становяцца эфэктыўнымі тады, калі пачынаюцца зь міфу. |
| [ 06/07/2006 16:29 ] |
| Мы завяршаем нашу онлайн-канфэрэнцыю. Вэб-рэдактар |
| Я хацеў бы падзякаваць маім чытачам, слухачам, знаёмым і незнаёмым удзельнікам канфэрэнцыі, сярод якіх я пазнаю сваіх студэнтаў. Хоць тэматыка была вызначаная зусім канкрэтная, спэктар пытаньняў намнога яе пераўзыходзіў, і гэта мяне вельмі радуе. Прыемна ўсьведамляць, што ў Беларусі ўзрастае цікавасьць да гісторыі і разуменьня яе грамадзкай важнасьці. Спадзяюся, што сярод маіх слухачоў і чытачоў знаходзіцца нямала будучых вядомых дасьледчыкаў гісторыі Беларусі. Перафразуючы Багушэвіча, магу выказаць такое пажаданьне: "Не пакідайце ж нашай гістарычнай спадчыны, каб ня ўмёрлі!" |
|
 |
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav2.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-live.gif)
