 |
 |
|
|
Віталь Сіліцкі
Пачалася он-лайн канфэрэнцыя з палітолягам Віталём Сіліцкім.
Віталь Сіліцкі нарадзіўся 25 снежня 1972 г. ў Менску. Беларус. Скончыў Беларускі дзяржаўны універсітэт, па спецыяльнасці – сацыёлаг. Вучыўся ў Цэнтральна-Еўрапейскім універсітэце (Будапешт, Вугоршчына), Ратгерскім Універсітэце (Нью Джэрсі, ЗША), ў якім атрымаў ступень доктара паліталогіі. З 1999 па 2003 год – дацэнт Еўрапейскага Гуманітарнага ўніверсітэту ў Менску, адкуль быў вымушаны звольніцца па палітычных прычынах. Пасля гэтага працаваў як незалежны эксперт. Сталы аўтар часопісу ARCHE і газеты Наша Ніва. У 2006-2007 гг. быў запрошаным даследчыкам ў цэнтры дэмакратыі, развіцця, і прававой дзяржавы Стэнфардскага ўніверсітэту (ЗША). Суаўтар (з Янам Запруднікам) другога выдання Гістарычнага Слоўніку Беларусі на англійскай мове.
"Дэмакратычная апазіцыя і незалежнае грамадства пакуль застаюцца закладнікамі руцінізаванай безнадзейнасці – лічыць Віталь Сіліцкі. -- . Варыянт таго, што дэмакратычны супраціў у бліжэйшы час будзе магчымы выключна ў дысідэнцкіх формах, выключаць нельга. Фактарам падтрымання надзеі ў такіх варунках можа стаць толькі нашая перакананасць у тым, што індывідуальны супраціў – гэта самае галоўнае ў такіх абставінах, што ён непазбежна прынясе плён, што канструкцыя карпаратыўнай дзяржавы нявечная. Дысідэнт усё ж такі мае адну перавагу, якую не здольныя адняць ніякія рэпрэсіі – ён бачыў і ведае, як руйнуюцца дыктатуры." |
|
2003
2004
2005
2006 |
| [ 18/09/2007 18:02 ] |
| Спадар Віталь, наколькі рэальным Вам бачыцца варыянт "Віктар Лукашэнка -- пераемнік Аляксандра Лукашэнкі"? |
| Цяжкае пытаньне. Тэарэтычна – цалкам магчыма, хаця б таму, што А.P. Лукашэнка наўрад ці будзе давяраць каму-небудзь больш, чым сваім сынам. Прынамсі ён і сам казаў, што ў яго няма сяброў. Акрамя таго, сцэнар перадачы ўлады, скажам, у Азербайджане, паказвае, што такое цалкам магчыма. Але тут пачынаюцца акалічнасьці. Па-першае, Лукашэнка-старэйшы пакуль не падаў аніводнага сыгналу, што ён зьбіраецца перадаць уладу. Не варта забываць, што і сам Лукашэнка-старэйшы публічна назваў Віктара Аляксандравіча “слабым”, што не надае козыраў патэнцыяльнаму пераемніку. Гэта своеасаблівы намёк на тое, што “ўзмацняць” яго будуць яшчэ доўга. Па-другое, наўпрост заяўляць пра такі сцэнар вельмі небясьпечна. Папросту кажучы, ўладная эліта пачне ўспрымаць Лукашэнку-старэйшага як “кволую качку”, што можа спавадаваць непрадказальныя працэсы ў яе шэрагах. Магу толькі сабе ўявіць, што як толькі дзеючы кіраўнік дзяржавы заявіць пра магчымасьць свайго зыходу, можа пачацца сапраўдная барацьба ўнутры пануючай клясы, якая можа прывесьці да самых непрадказальных наступстваў. Таму і старэйшаму, і малодшаму ўрэшце рэшт спатрэбіцца “асадзіць назад” каб нават спыніць такія чуткі. Іншая справа, што сын – па вызначэньню той чалавек, які можа сказаць бацьку нашмат больш, чым чыноўнік, які трасецца ад страху за пасаду, свабоду і нават жыцьцё. Таму ўзмацненьне пазыцый Віктара Лукашэнкі цягам часу падаецца прадказальным і лягічным. Але, варыянт пераемніка можа сапраўды “завіснуць” таму, што адмовіцца ад улады дзеючы прэзыдэнт захоча яшчэ не хутка. |
| [ 18/09/2007 18:11 ] |
| Спадар Сіліцкі, выступаючы на РС, вы салідарызаваліся зь беларускімі ўладамі з нагоды недапушчэньня польскіх дэпутатаў на тэрыторыю Беларусі. Вашая цытата: "Хачу зазначыць, што паездка польскіх палітыкаў на сьвяткаваньне гэтага дня выклікае сур’ёзныя пытаньні. Я б паглядзеў, як бы паставіліся польскія ўлады, калі б хтосьці зь беларускіх парлямэнтароў прыехаў бы ў Гайнаўку на сьвяткаваньне ўзьяднаньня Заходняй Беларусі з Усходняй. Тая дата, на сьвяткаваньне якой хацелі прыехаць польскія парлямэнтары, зьвязана з ключавой падзеяй у сучаснай гісторыі Польшчы. Але яна зьвязана з адной з найвялікшых нацыянальных катастрофаў у гісторыі Беларусі ў ХХ стагодзьдзі".
Чаму Вы выступаеце супраць сьвяткаваньня палякамі "цуду на Вісьле", які яны адзначаюць як Дзень Войска Польскага? Вы атаесамляеце сябе з бальшавікамі? Якая катастрофа Беларусі ў наступе палякаў на бальшавікоў у 1920 годзе? Бяз гэтага наступу ў нашай гісторыі не было б, напрыклад, Слуцкага збройнага чыну.
Чаму вы адчуваеце сваю салідарнасьць зь цяперашняй уладай у ейных спробах пасварыцца з суседзямі?
Зьміцер Дзядзенка |
| Давайце пачнем з таго, што я паставіў пад пытаньне этычнасьці такога візыту, але падтрымку забароны ўезду на тэрыторыю Беларусі польскіх дэпутатаў мне ўжо хтосьці прыпісаў. У вольным грамадзтве чалавек вольны святкаваць тое, што лічыць патрэбным. А іншы чалавек мае права выказваць сваё стаўленьне да дзеяньняў іншага. Неэтычным сьвяткаваньне падзеяў расейска-польскай вайны на тэрыторыі сёньняшняй Рэспублікі Беларусь я лічу таму, што для Беларусі тагачасныя Расея і Польшча былі, даруйце, абое рабое. Прынамсі ірвалі на кавалкі з аднолькавым імпэтам, амаль як Нямеччына і Расея ірвалі тую ж Польшчу падчас пакту Рыбентропа-Молатава. Паверце мне, шаноўны спадар, да візыту расейскіх дэпутатаў у Менск на сьвяткаваньне “дня народного единства” 4 лістапада я паставіўся б так жа. Ведаеце, ёсьць цывільны фармат эўрапейскіх паводзінаў, еўрапэйская гісторыя вельмі складаная, трыюмфы адных нацыяў былі катастрофамі іншых. Напрыклад, у Румыніі нацыянальнае сьвята – ўз’яднанне з Трансільваніяй, якое для Угоршчыны было катастрофай. Аднак, ьсвяткаваць гэты дзень ва Угоршчыне ці патрабаваць распаўсюджваць жалобу на Румынію цывільны еўрапэйскі палітык ня будзе. Я цудоўна разумею і тое, што сёньняшняя Польшча падтрымлівае незалежнасьць Беларусі, і тое, колькі робіць яе грамадзянская супольнасьць для прамоцыі беларускай культуры. Аднак, гэта не адмаўляе таго, што беларусы вартыя таго, каб на яе распаўсюджваліся тыя ж самыя еўрапэйскія стандарты этыкі, што распаўсюджваюцца на кожную іншую еўрапэйскую дзяржаву. |
| [ 18/09/2007 18:29 ] |
| Dzien dobry Pan Wital Silicki.Adkarzycie mnie na pytania?.Diktatorski rierzym lukaszenko priesliedujet Naszych gramadzian na tierritorii Bielarusi za diemokraticzieskije i nacyonalno patrioticzieskije pogliady.No etot rze rierzym morzet swobodno priesliedowac Naszych gramadzian polit.emigrantow i na tierritorii Unii Ewropiejskoj,lukaszenkie nikto nie pomieszajet,Naszy emigranty prosto biezzaszitny.Pocziemu niema ot Bielaruskoj apozicyji czielowieka kotoryj by zasziszal Naszych emigrantow i pomogal rieszac prosto rzytiejskije pytania. Chotielos by sztoby etot czielowiek byl koriennoj rzytiel strany w kotoroj nachodiatsia Bielaruskije emigranty.Napryklad u cziecziencew jest swoj priedstawitiel, Poliak, kotoryj zanimajet wysokij post w Polskoj wlasci i on zasziszajet czieczienskije intieriesy.A My Bielarusy brackij Narod dlia Poliakow i gistoriczno i po Chryscjanskoj Wierie i po obszim politiczieskim intieriesam ostajomsia biezzaszitny.Dziakuj.Z pawagaj do Pana, Mikolaj Saskiewicz Warszawa,Polska.18.09.2007r.Ja z Bielarusi. |
| Ведаеце, магу адказаць толькі фразай з Ільфа і Пятрова, што “спасение утопающих – дело рук самих утопающих”. Набярыцеся мужнасьці, як Севярынец ці Дашкевіч. У вас у вольным свеце абараніць сябе магчымасьцяў нашмат больш, чым у тых патрыётаў, якія засталіся ў Беларусі.
|
| [ 18/09/2007 19:11 ] |
| Ці па выніках недаўняй канферэнцыі ў Кіеве бачыце (і калі так, то ў чым) канкретныя формы для супрацоўніцтва паміж беларускімі незалежнымі экспэртамі і апазыцыйнымі палітыкамі? Ці ёсць увогуле жаданне такога супрацоўніцтва? |
Прынамсі з’явілася нагода для таго, каб паставіць гэтае пытаньне, што аналітычная супольнасьць мусіць аформіцца менавіта як супольнасьць, якая ўсьведамляе і выконвае пэўную грамадзкую функцыю, працаваць з сацыяльнымі фактарамі, кола якіх не абмяжоўваецца палітычнай апазыцыяй. Канкрэтныя формы супрацоўніцтва – гэта тэма дыскусіяў і пошукаў, якім, я спадзяюся, канферэнцыя надасьць імпульс? У той жа час, было б недарэчным казаць, што экспэртная і палітычная супольнаьсці адасобленыя адзін ад адной. Палітыкі і эксперты добра ведаюць адны іншых, але на мой погляд, доўгі час палітычная супольнасьць бачыла экспертную (а апошняя пагаджалася з гэтай роляй) выключна ў якасці паліттэхнолягаў, калі хочаце, прарабаў, якія мусілі выканаць пэўную працу ў межах вызначанага праекту, але не мелі магчымасьці альбо нават жаданьня пераасэнсаваць сам праект ці нават задасца пытаннем аб яго наяўнасці. Як паказала канфэрэнцыя, дарэчы, акурат з пераасэнсаваньнем палітычных кампаніяў пад назвай выбары і ў палітычнай і ў экспертнай супольнасьці найвялікшыя праблемы, ідэі і падыходы не мяняюцца цягам дзесяцігодзьдзя. Гэта акурат як у будаўніцтве – нават самая якасная праца, калі яна пакладзена на дрэнны праект, будзе марнаваннем часу і грошаў. Аднак, такое становішча таксама цалкам натуральна – я не буду пералічваць прычыны, па якіх жыцьцё нашага апазыцыйнага асяродку пабудавана “ад выбараў да выбараў.”
Мне здаецца, і ў апазіцыйных палітыкаў, і ў аналітыкаў ёсць адна галоўная праблема – дэфіцыт адэкватнага бачаньня краіны, накірунку яе развіцця, які даў бы больш грунтоўную глебу як для аналізу, так і для стратэгіяў ці сцэнараў. Такі дэфіцыт лепш за ўсё праяўляецца ў бясконцым чаканьні нейкага крызісу ці калапсу. Час ад часу здаецца што незалежны экспэрт мусіць адыгрываць нейкую псіхатэрапеўтычную ролю, абнадзейваючы незалежную грамаду тым, што, маўляў, хутка, ўжо хутка. І калі старыя прагнозы не апраўдваюцца, заўжды можна намаляваць больш жудасную карціну маючага адбыцца апакаліпсісу. Падчас нафтагазавага канфлікту ўзімку, здаецца, нават Настрадамус адпачываў.
І ведаеце, справа ня ў тым, што нашыя экспэрты не ў стане адэкватна ацаніць сітуацыю ці зрабіць якасны прагноз. Аднак, часьцяком складваецца ўражаньне існаваньня сацыяльнай замовы на падобныя мантры, якую попрасту старанна і адэкватна абслугоўваюць. Я персанальна сутыкаўся з нараканнямі, калі пісаў пра тую ці іншую тэорыю змовы ў атачэньні Лукашэнкі ці ставіў пад сумнеў чарговае прадказаньне эканамічнага калапсу. Дык вось, мне акурат так і казалі, што я пазбаўляю людзей апошняй надзеі!
Яшчэ адно ўражаньне ад канфэрэнцыі – калі робіцца спроба перавесьці дыскусію з простага канстатаваньня ці тлумачэньня фактаў (напрыклад, чаму грамадзтва дагэтуль падтрымлівае Лукашэнку), ці з традыцыйнай крытыкі экспэртамі апазыцыйных палітыкаў, і перайсьці да пытаньня, а чым жа экспэрты дакладна могуць дапамагчы апазыцыі – то справа пераходзіць да размоваў, што “такой апазыцыі дапамагчы ўжо нечым” або што “сытуацыя склалася так, што, якія б захады не рабіла б апазыцыя, вынік будзе адным і тым жа, і ад яе нічога не залежыць”. І калі першая лінія паводзінаў нагадвала жаданьне застацца “белым і пушыстым”, то другая падштурхнула да больш грунтоўных роздумаў.
Менавіта ваш пакорлівы слуга год таму абвясціў пра непазбежнасьць дысыдэнцкага перыяду ў палітычным жыцьці краіны, што акурат азначае, што цягам яго ад палітычнай апазіцыі і, больш шырока, ад палітычный дзейнасьці шмат чакаць не вымагае не па прычыне неэфектыўнасці апазіцыі, а з-за таго, што не існуе палітычнага прасэсу як такога. На канферэнцыі гэтую тэзу разгарнуў Юры Дракахруст. Вось цытата з яго прэзентацыі: “Спрэчкі пра тое, якія дзеяньні апазыцыі правільныя, а якія – памылковыя, па вялікім рахунку ня маюць сэнсу. Дастаткова таго, што апазыцыя неяк варушыцца, барахтаецца, брыкаецца – гэта візуальны вобраз існаваньня альтэрнатывы. Гэта мінімум , але і максымум адначасна.” І далей, “ад якасьці апазыцыі не залежыць, калі адбудзецца зьмена рэжыму. Ад гэтай якасьці залежаць формы, у якіх адбудзецца зьмена (чым ніжэй якасьць – тым большая імавернасьць крывавага пераходу), а самае галоўнае – ад якасьці апазыцыі залежыць тое, што будзе пасьле зьмены.” Іншымі словамі, і палітыкі і аналітыкі – гэта дзве часткі таго ж самага дысыдэнцкага асяродку, які мала на што ўплывае, але ў варушэньні і брыканні якога ёсць нейкая самадастатковая каштоўнасць – можна сказаць, акурат яна стварае нейкі абшар свабоды ў несвабодным грамадзтве, выпрацоўвае ідэялогію пераменаў, якія невядома калі адбудуцца, рыхтуе грамадзтва да “гадзіны Ч” і такім чынам забясьпечвае светлую цывілізаваную еўрапэйскую будучыню для нашых дзяцей і ўнукаў.
Такая пазыцыя зручная як для экспэртаў так і для палітыкаў. Першых гэта вызваляе ад адказнасьці, другім дае нагоду, скажам так, адмахнуцца ад крытыкі. Магчыма, мінімум – гэта сапраўды штодзённая дысыдэнцкая (асьветніцкая, праваабарончая і г.д.) дзейнасьць, якая не ставіць мэтай дасягненьне нейкага палітычнага выніку. Але ці максымум гэта? Ці не залежыць тое, “што будзе пасьля зьмены” і нават калі яна будзе, ад таго, якім чынам апазыцыя “варушыцца, барахтаецца, брыкаецца?” Бо ва ўмовах адсутнасьці моцнай і інтэлектуальна падмацаванай апазыцыі ўлада здольная перажыць не адзін і не два крызысы, на якія апазыцыйная супольнасьць так спадзявалася ўсе астатнія гады. Датаго ж, мы жывем у 21 стагоддзі, з іншымі тэхналагічнымі і інфармацыйнымі магчымасьцямі, з нашмат больш шырэйшай ступеньню свабоды, чым была дадзена ўсходнееўрапэйскім дысыдэнтам 20-30 год таму, і перадусім – з нашмат большымі чаканьнямі ад апазыцыі, якія сфармаваліся досьведам дэмакратычных прарываў у навакольлі. Так што, ад нас так ці іначай чакаюць якасна іншай інтэнсыўнасці варушэньня, барахтаньня і брыканьня, чым, скажам, ад Вацлава Гаўла ці ад Натана Шаранскага.
Калі казаць пра тое, як могуць экспэрты дапамагчы тым, хто яшчэ “барахтаецца”, то тут, на мой погляд, трэба памятаць, што новы палітычны кантэкст, новыя надзеі, новая якасьць апазыцыі, калі яна і дасягалася, то дасягалася хутчэй не паліттэхналягічнымі распрацоўкамі, а мужнасьцю і самаадданасьцю тых людзей, якія выходзілі на плошчы, працавалі на вуліцах, лезьлі, як кажуць, на ражон. На мой погляд, такі фэномен як Плошча Каліноўскага стаў магчымы дзякуючы ўзнікненьню новых формаў самаарганізацыі ў беларускім грамадзтве, паўстаньню нейкага архіпелягу субкультураў, дзе людзі самі сабе літаральна выдзеўбаюць прастору свабоды, а значыць і ствараюць прастору для нейкай альтэрнатыўнай дзейнасьці. Наогул, здаецца, што альтэрнатыўнай супольнасьці зараз не хапае ведаў пра тое, што насамрэч уяўляе нашае грамадзтва, у які бок яно мяняюцца, як адбываецца трансфармацыя светапогляду і каштоўнасьцяў, і г.д. Іншымі словамі, наладжваньне камунікацый з грамадзтвам немагчыма без разуменьня і вывучэньня сацыяльных кантрактаў, якія склаліся паміж уладай і насельніцтвам, з аднаго боку, і без высьвятленьня, тых групаў, якія могуць стаць фактарамі зьменаў, з іншага.
Прывяду некалькі прыкладаў. Напрыклад, цягам прэзыдэнцкай кампаніі 2006 года, прыватны бізнэс не падтрымаў заклік апазыцыі да эканамічнай лібэралізацыі. Чаму, таму што яна ўспрымалася як адкрыцьцё шлюзаў для расейскага капіталу, які б беларускі бізнэс проста зруйнаваў бы. Другі прыклад – гэта гісторыя з адменай ільготаў у гэтым годзе, ад чаго шмат хто і ў Беларусі, і па-за яе межамі чакаў сацыяльнага выбуху. На дзіва, грамадзтва на выразна непапулярныя меры амаль не адрэагавала, па той простай прычыне, што яны закранулі толькі адну ці дзьве сацыяльныя групы, і калі апазыцыя сапраўды хацела б падвысіць свой рэйтынг, патрэбна была б мэтанакіраваная праца з імі, а не дзесяцікіламетровыя маршы пра праспэкту Скарыны. Тут, на мой погляд, існуе адзін парадокс. Увесь час прыходзіцца чуць, што апазыцыя і яе лідэры не разумеюць мэнталітэту прастога памяркоўнага беларуса, і такім чынам яны “адарваныя” ад народа. Ведаеце, я даўно знаёмы і з Лябедзькам і з Калякіным, і ўражаньне людзей, якія ніколі не чулі пра чарку й шкварку, яны ніяк не робяць. Аднак, магчыма, нашмат большая за “адарванасць ад народа” праблема ўзьнікне, калі нашае разуменне грамадства застанецца на ўзроўні 1990-х гадоў.
Аднак, тут сама экспэртная супольнасьць сутыкаецца з праблемай, бо прадстаўленьне якаснай інфармацыі пра стан грамадзтва вымагае грунтоўных дасьледаваньняў, а не простае напісаньне нават самых яскравых аналітычных тэкстаў. Зноў вяртаючыся да канфэрэнцыі, магу толькі канстатаваць, што на шэраг пастаўленых пытанняў, напрыклад, аб прыродзе фактараў магчымых пераменаў, адказу не было дадзена менавіта па прычыне адсутнасьці фактаў і дасьледаваньняў.
Другі напрамак дзейнасьці – гэта непасрэдная праца з грамадзкімі актывістамі. Ведаеце, парадак дня для інтэлектуала, які працуе з незалежным грамадзтва, не можа фармавацца толькі, скажам так, зьверху ўніз. Таму вельмі важна наладжваць больш шчыльны дыялёг паміж экспэртамі і практыкамі, асабліва мясцовымі актывістамі, каб дакладна ведаць, якіх ведаў, якіх кампэтэнцыяў ім не хапае.
Нарэшце, ад апазыцыйнай супольнасьці традыцыйна чакаюць выпрацаваньня “пазытыўных альтэрнатываў”. Наконт гэтага пункту існуе багата міфаў, адзін з якіх – што як толькі апазыцыя прадставіць грамадзтву тое, што апошняму спадабаецца, справы ў апазыцыі пайдуць угару. Скажу можа нават і насуперак таму, што сам часьцяком казаў і пісаў: пазытыўных альтэрнатываў за апошнія пятнаццаць год апазыцыя выпрацавала хоць адбаўляй. Праблема для яе ў тым, што значную частку ўлады проста пераймаюць і прадстаўляюць у якасьці ўласнага ноў-хаў, што вельмі лёгка зрабіць, калі каналы камунікацыі паміж апазыцыяй і грамадзтвам парушаныя і прад’явіць прэтэнзіі на аўтарства вельмі лёгка. Так Лукашэнка ў нас стаў галоўным барацьбітом за незалежнасьць, а зорку героя за макраэканамічную стабілізацыю, аб неабходнасьці якой спадары Багданкевіч і Раманчук так доўга і ўпарта гаварылі, атрымаў спадар Пракаповіч. І такіх прыкладаў можна прывесьці яшчэ шмат. Улада ўсё ж адчувае балявыя кропкі ў сваёй канструкцыі і робіць захады, каб іх ліквідаваць. Такім чынам, час ад часу атрымліваецца, што незалежная экспэртная супольнасьць ненаўмысна працуе (і яшчэ будзе працаваць) на мадэрнізацыю ў рамках дзеючай сыстэмы. У выніку, задаволеныя ўлады, задаволена грамадзтва, кепска толькі апазыцыі і самім экспэртам. Добра гэта ці кепска? З пункту гледжаньня традыцыйнай парадыгмы каляпсу – безумоўна кепска. Але трэба памятаць, што перад незалежнай супольнасьцю стаяць задачы, на мой погляд, на шмат шырэйшыя за пазбаўленьне ад рэжыму. Беларуская незалежнасьць яшчэ не да канца скансалідаваная, працэсы ў адносінах з Расеяй не набылі незваротнага характару. І калі справа даходзіць пра пытаньні энергетычнай бяспецы, то проста неабходна мысьліць шырэй за лёгіку супрацьстаяньня “ўлада - апазыцыя”.
|
| [ 18/09/2007 19:59 ] |
| Дзякуй сп.Віталь за аптымізм! Адкажыце, што згубіў, а што прыдбаў Аляксандар Мілінкевіч за час пасьля г.зв. прэзыдэнцкіх выбараў? Тое ж пытаньне адносна прадстаўнікоў кіруючага ядра АДС, г.зв. "сямібаяршчыны"... |
| Па-першае, тэрмін «семібаяршчына» неўласьцівы беларускай гістарычнай традыцыі. Калектыўнае кіраўніцтва АДС – гэта хутчэй варыянт Liberum Veto. На мой погляд, Мілінкевіч згубіў час, а прыдбаў, прынамсі, свабоду дзеянняў. У прынцыпе, Мілінкевіч – гэта не палітычны, а грамадзянскі лідэр, і можа зьмястоўная праца ў рамках грамадзянскай супольнасці зараз нашмат больш важная, чым імітаванне яшчэ адной перадвыбарчай кампаніі. Да таго ж, Мілінкевіч, на мой погляд, быў выразна дысыдэнцкім кандыдатам, тым, хто выканаў задачу гуртавання незалежнага грамадзтва і прыхільнікаў пераменаў. Само па сабе гэта не гарантавала перамогі, але гэта – неабходны падмурак для таго, каб мець шанец на перамогу ў будучым. Як кіраўнік палітычнай кааліцыі, ён быў, мякка кажучы, не ў сваім фармаце (што не адмяняе таго факта, што калектыўнае кіраўніцтва, што прыйшло яму на змену, скажам так, не бліскучае).
. Што тычыцца кіраўніцтва АДС, то яны безумоўна набылі новыя пасады, якія, дарэчы, нясуць з сабой адказнаьсць, якую яны знялі з плячоў Мілінкевіча. Набылі таксама шанец даказаць слушнасьць прэтэнзіяў на палітычнае лідэрства. Ну, а што згубілі, то тут нагадваюцца радкі з Боба Дылана – «If you`ve got nothing, you’ve got nothing to lose” (Калі нічога не маеш – нечага і губляць). Ведаеце, мы настолькі ўжо прызвычаліся да паразаў апазыцыі, што чарговую няўдачу мала хто і заўважыць. У гэтым сэнсе, Мілінкевічу нашмат цяжэй, бо наконт яго фігуры ў 2006 годзе сфармаваліся занадта высокія чаканьні.
|
| [ 18/09/2007 20:34 ] |
| Паважаны Віталь! Магчыма маю дзейнасьць можна зараз таксама назваць дысідэнтскай, але акрамя інфармаваньня замежных урадаў і эўрапейскіх палітыкаў аб рэальнай newсталінскай рэпрэсіўнай сітуаціі на Беларусі, я дамагаюся і канкрэтных дзеяннях ад эўрапейскіх палітыкаў у падтрымку беларускай апазыцыі.
Але, як палітолаг (адзіная прыбытковая праца) я бачу амаль безвыніковасьць актыўнасці лідэраў апазыцыі. Больш таго , параўную "выбары прэзыдэнта" у Туркменістане і правячыя кланы Узбекістана, дзе ў гэтым годзе павінны адбыцца "выбары" прэзыдэнта, я думаю,что Беларусь вельмі блізка да азіацкай сітуацыі.
А насельніцтва жыве адным днём.
Можа для Беларусі ёсьць адзіным мірным выйсьцем гэта пераканаць Лукашэнка згадзіцца на непублічную прапанову ЭўраСаюзу. ЭС прапануе дыктатару пакінуць частку нарабаваных грошай ( можа нават і 1 млрд) і гарантуе яму бяспеку. тады ён пазбегне румынскага вырыянту.
Але ад 2005 (калі была зроблена прапанова) пакуль не відаць , што Лукашэнка можа пайсці на варыянт ЭС. Як вы лічыце, ці можа у наступным годзе (2009 ?) Лукашэнка пагадзіцца на такі варыянт ? Ці можна яго прымусіць так аддаць уладу?
ВАЛЕРЫ ГРЫЦУК |
| Па-першае, я не валодаю інфармацыяй пра фінансы вышэйшых асобаў Беларусі. Па-другое, я нічога не ведаю пра такую прапанову Эўразьвязу, каб штосьці зьмястоўна абмяркоўваць. Як вымярыць, колькі чалавеку патрэбна для поўнага шчасьця? Шуры Балаганаву трэба было 6.400 рублёў, Джону Ракфэллеру ўвесь час неабходна было “трошкі больш”, чым зараз. А калі казаць выключна тэарэтычна, не забывайцеся, што, у Хадаркоўскага было дзевяць мільярдаў, і не дапамагло. Карацей – не ў грошах шчасьце. |
| [ 19/09/2007 11:01 ] |
| Паважаны спадар Вiталь! Вы добра вядомы у Iнтэрнэце як блогер. Чым блогер Сiліцкі адрозніваецца ад палітолага Сіліцкага?
З павагай
блогер feduta |
| Жывы чалавек адрозьніваецца ад блёгера тым, што блёгер можа дазволіць сабе існаваць у іншай рэчаіснасьці, стварыць самаго сабе так, як хочацца, і вось менавіта такім новым сабой сачыць за падзеямі і нават у іх удзельнічаць. Напрыклад, блогер nescerka можа сабе дазволіць сустрэцца ў Кіеве з блёгерам feduta, зайсці ў Козацьку втіху, зламаць скрыпку і прымусіць афіцыянтку вылавіць пампушкі з баршча. А вось шаноўныя палітолягі Алесь Язэпавіч і Віталь Вячаслававіч дазволіць такога сабе не змогуць |
| [ 19/09/2007 11:28 ] |
| Як вы лiчыце, цi пойдзе Пуцiн на трэцi тэрмiн i цi можа гэта мець нейкiя наступствы для Беларусi? Сяргей, Вялейка |
| Ведаеце, у Расеі ўсё ж такі больш павагі да працэдураў, чым у нас, і яны там даволі складаныя – дзякуючы сьв.п. Барысу Мікалаевічу. Каб зьмяніць Канстытуцыю, трэба было пачынаць загадзя, склікаць Канстытуцыйную асамблею і г.д. Ужо відавочна, што часу на гэта няма. Але з прызначэньнем Зубкова Пуцін выразна акрэсьліў магчымасьць свайго павяртаньня да ўлады праз чатыры гады, што расейская Канстытуцыя цалкам дазваляе. Такі паўрот, пры ўмове, што прэзыдэнтам робяць Зубкова, канешне, цалкам будзе залежыць ад волі апошняга. Урэшце рэшт, сыстэма ўлады і палітычная традыцыя ў Расеі такая што кіраваць па-за сцэнай, зрабіцца шэрым кардыналам без дазволу намінальнай першай асобы там немагчыма. Аднак, прынамсі Зубкоў можа быць тым чалавекам, які больш за адзін тэрмін сядзець ва ўладзе не захоча. Я думаю, што ў Расеі вызначыўся пэўны кансэнсус што да Беларусі, і таму чакаць нейкіх радыкальных зьменаў у палітыцы ў залежнасьці ад асобы не вымагае – калі толькі асоба не цалкам нефарматная. |
| [ 19/09/2007 11:33 ] |
| Цi рыхтуе сабе Лукашэнка пераемнiка ў асобе свайго сына? Кастусь, Узда |
| На гэтае пытанне ўжо адказаў у самым пачатку. |
| [ 19/09/2007 11:34 ] |
| Чаму на вашу думку на Беларусі не адбываецца дыскусія па паліталагічных пытаньнях? Адмыслоўцаў быццам бы шмат, але сяброўскую крытыку вузкага кола назваць дыскусіяй не магчыма. Якія шляхі выхаду з такога становішча?
Ян |
| Ну па-першае, узгадайце стан палітычных навук у афіцыйнай сыстэме адукацыі, дзе такая дыскусія мусіла б адбывацца. Акрамя ідэялёгіі, дастаткова ўзгадаць, што адзьдзяленьне паліталёгіі БДУ дагэтуль замацавана за юрыдычным факультэтам, дзе яно выконвае функцыю пятага кола. Па-другое, у нас сярод палітолягаў дагэтуль шмат перакваліфікаваных філёзафаў і гісторыкаў, якія пішуць (часьцяком вельмі цікава) на палітычныя тэмы, але не заўжды валодаюць адпаведным тэарэтычным і мэтадалягічным апаратам. Таму і застаецца вузкае кола сяброў, як правіла маладых адмыслоўцаў, якія гуртуюцца вакол Палітычнай сфэры і часткова ARCHE. Яшчэ ёсьць некалькі дзесяткаў беларусаў, што атрымалі якасную адукацыю за мяжой, але большасьць з іх там і засталася. Шляхі выхаду: аптымальна – дэідэялягізацыя адукацыі і стварэньне поўнавартаснага факультэту палітычных навукаў. Рэальны – пашырэньне вузкага сяброўскага кола і стварэньне адпаведных пляцовак для дыялёгу, больш шырокае ўцягненьне ў яго адмыслоўцаў, што працуюць за мяжой. |
| [ 19/09/2007 12:32 ] |
| Ці пойдзеце Вы на Эўрапейскі Марш і калі пойдзеце то чаму. |
| Пайду безумоўна. Ужо таму, што гэты марш аб'яўлены, а я чалавек праэўрапэйскіх памкненьняў. Калі ёсьць магчымасьць заявіць пра свае каштоўнасьці і прапагандаваць іх, трэба ёй карыстацца. |
| [ 19/09/2007 12:33 ] |
| Как вы думаете какие сейчас политические перспективы у Александра Милинкевича и его движения ЗА СВОБОДУ? |
| Я думаю, казаць можна пра пэрспэктывы дэмакратычнага руху ў Беларусі. Калі мы яго разьбіваем на складнікі, пэрспэктыва зьнікае па азначэньню. Калісьці Бэн Франклін (той самы, што на 100 далярах) сказаў трапна – ці трымаемся разам, ці вісім паасобку. Да таго ж, рух За Свабоду вызначае сабе як грамадзкі, а не як палітычны рух. Што я лічу асабіста вельмі слушным, бо ў ідэале гэта дазваляе дасягнуць трох рэчаў. Па-першае, не даць грамадзянскай дзейнасьці быць спаралізаванай партыйнымі разборкамі. Па-другое, знайсьці формы ўзаемадзеяньня з людзьмі, якім не пасуе сяброўства ў палітычных структурах. Па-трэцяе, адыйсьці ад парадыгмы дзеяньня “ад выбараў да выбараў”. Іншая справа, як гэта будзе рэалізавана. Арганізатарам Руху трэба клапаціцца пра тое, каб гэта быў сапраўды рух, прывабны для людзей – прыхільнікаў пераменаў, каб у ім гэтым людзям было нечым заняцца і было каму іх выслухаць. Калі ж рух За Свабоду – гэта замаскаваная кампанія “Мілінкевіч 2011”, то ў мяне вялікія сумненьні, што гэтую грамадзкую функцыю ён выканае. Тады гэта проста пятая партыя ў АДС.
|
| [ 19/09/2007 12:34 ] |
| Добрага дня, спадар Віталь:)
Парайце, калі ласка, якія кнігі, інтэрнэт-рэсурсы і г. д. могуць бць насарэч карысныя пачынаючаму палітолагу і журналісту, што пачынае пісаць на тэмы палітыкі?
З павагай, Dana |
| Як я разумею, рэч ідзе не аб грунтоўнай паліталягічнай адукацыі, таму і парады адпаведныя. Заўжды варта пачынаць з клясыкаў – ад Арыстоцеля праз асьветнікаў і да Таквіля. Макіявелі не прапусьціце! Калі Вас цікавяць пытаньні палітычных працэсаў у сучасным грамадзтве, раю пачаць з кнігі Сэмюэла Хантынгтана “Палітычны парадак у мяняючыхся грамадзтвах,” мне здаецца, гэта адзін з базавых паліталягічных тэкстаў, ён ёсьць на расейскай мове. Што да Інтэрнэт-рэсурсаў, то вельмі шмат залежыць ад таго, якімі мовамі вы валодаеце. Я ў працы карыстаюся збольшага англійскай, таму і рэкамендаваць магу адпаведна. Як журналісту, Вам могуць быць цікавыя біяграфіі вядомых палітыкаў, я заўжды чытаю іх з задавальненьнем. Вельмі раю зьвярнуць увагу на кнігу Ханы Арэнд “Паходжаньне таталітарызму” і яшчэ шмат чаго па гэтай тэматыцы. Акрамя таго, як журналісту варта зьвяртаць увагу на палітычную мэмуарыстыку – дарэчы, цешуся, што гэты жанр пачынае развівацца і ў Беларусі. Мая любімая кніга па палітычным ідэялогіям – гэта кніга Томаса Соўэла “Сonflict of Visions: Ideological Origins of Political Struggles,” aле я ня думаю, што яна перакладзена. Ізноў такі, вялікае пытаньне ў мовах. |
| [ 19/09/2007 13:37 ] |
| Вы адзін з немногіх незалежных палітолягаў, якія ўхвалілі дзеяні беларускіх уладаў у дачыненні польскіх палітыкаў (неўпушчэнне на "свята войска польскага") у Гародню. чаму большасць экспертаў стаіць не на нацыянальных беларускіх пазіцыях?
З павагай
Васіль |
| Я не ўхваляў дзеяньні беларускіх уладаў (глядзіце папярэдні адказ). Я толькі выказаўся, што візыт польскіх палітыкаў выклікаў пэўныя пытаньні этычнага характару. Што складае нацыянальныя пазыцыі, на якіх мусяць стаяць экспэрты, адкрыта для інтэрпрэтацый. Тых, хто не згадзіўся з маёй, здранікамі не лічу. Я толькі зьвярнуў увагу, што Беларусь заслугоўвае таго, каб да яе ставіліся б па тых жа стандартах, якіх патрабуе да сябе любая іншая эўрапэйская краіна. |
| [ 19/09/2007 13:52 ] |
| Чым Вы патлумачыце раптоўную любоў Саакашвіллі да Лукашэнкі, выяўленую ў часе візыту ў Менск грузінскага міністра? І хто будзе наступны? Юшчанка? Адамкус? А можа, і Буш пасьпее? |
| Магчыма, што гэта нейкая спроба падражніць Крэмль напярэдадні перамоваў перад новым годам. У прынцыпе, а якія аргумэнты супраць паўнавартасных дыпляматычных адносінаў з Грузіяй? Я разумею, што вас турбуе, што такія візыты легітымізуюць рэжым Лукашэнкі. Аднак, дыпляматыя і кантакты – гэта неабходны складнік палітычнага прэсінгу. Дзеля яго неабходная прысутнасьць. Дарэчы, Рональд Рэйган быў майстрам менавіта такой дзвюхузроўневай дыпляматыі, калі кантакты і прагматычнае вырашэньне пытаньняў у галіне, напрыклад, бясьпекі, выкарыстоўваліся дзеля таго, каб падштурхнуць Савецкі Саюз да палітычнай лібералізацыі. Ён выкарыстоўваў кожны візыт у СССР (як і Тэтчэр, дарэчы) для таго, што нашыя ідэёлагі вызначаюць як ідэялагічная дывэрсія. Чаму б не скарыстацца гэтым досьведам? Сытуацыя складваецца так, што Эўропа можа Лукашэнку спатрэбіцца, а таму пошукі нейкіх кантактаў будуць працягвацца. Дык вось, на мой погляд, неабходна сфармаваць парадак дня і вызначыць фармат магчымага дыялёгу. Вызначыць кола пытаньняў, якія Эўропа можа дапамагчы вырашыць, як і, скажам так, кошт пытаньня. Гэты парадак дня мусіць быць больш прадметным, чым вядомае пасланьне ЕС, што было накіраванае напрыканцы мінулага году. Далей, па кандыдатурах. Юшчанка – магчыма. Адамкус – не, таму што кантакты паміж ЭЗ і Беларусьсю жорстка структурызаваныя палітыкай усяго Зьвязу. Буш ня толькі не дасьпее, але і не пасьпее. |
| [ 19/09/2007 14:19 ] |
| Гэты год бадай найлепшы ў матэрыяльнам плане для насельніцтва.Далей будзе толькі спад. Ці будзе дзейнічаць і для беларусаў формула: абураецца не бедны, а чалавек сярэдняга стану, у якога ўлада адбірае тоя што ёсць і надзею ?
Чаму запісныя палітолагі з "Фабрыкі мыслі" непрапанавалі апазыцыі эфектыўных "хадоў", Ці няма дэфіцыту інтэлекту? Валеры Грыцук |
| Пра складаны кантэкст адносінаў паміж экспэртамі і палітыкамі я ўжо багата напісаў наперадзе. Наконт вашых перакананьняў пра спад – у мяне вялікія сумненьні. Па нашых прагнозаў, сапраўдных эканамічных цяжкасьцяў не вымагае чакаць да 2011 года. Ваша формула мае права на жыцьцё, аднак, ізноў такі, мы ўвесь час засяроджваем увагу на пэрспэктыве нейкага каляпсу. Для мяне больш цікавым сюжэтам ёсьць узрост дабрабыту і тыя сацыяльныя зрухі, якія дзякуючы яму адбываюцца. Будзе вельмі цікава паглядзець, ці зможа ўлада стрымаць паўстаньне грамадзянскай супольнасьці (сапраўднай, а не ў НДА-шным разуменьні), калі сярэдні заробак перасягне 500 долараў, калі сярэдні спажывец будзе выціснуты з кухні ў публічную сфэру, калі адпачынак за мяжой стане нормай, а сучасныя камунікацыі будуць дасяжнымі для кожнага. Акрамя таго, гэты новы сацыяльны кантракт трэба ж увесь час падтрымліваць, а гэта значыць ісьці на пэўныя зьмены (хай пакуль не палітычныя), якія немінуча пашыраюць гэтую публічную прастору, адкрываюць магчымасьці для новых актораў і г.д. Адзін прыклад – у 2001 годзе, калі карыстальнікаў мабільнай сувязі ў Беларусі было 40 тысяч, улада блякавала незалежнае назіраньне, проста адключыўшы сеціва на дзьве гадзіны. Ужо ў 2004 годзе гэта стала немагчымым, а сапраўдная камунікацыя, у тым ліку і палітычная, зараз адбываецца праз хай-тэк! Тут ёсьць яшчэ багата сюжэтаў. Для апазыцыі сапраўдны шанец з’явіцца тады, калі запатрабаваньні грамадзтва пачнуць выходзіць за межы таго сацыяльнага кантракту, які дзяржава можа прапанаваць. |
| [ 19/09/2007 14:23 ] |
| Ці не здаецца Вам, што апазыцыйныя палітыкі занадта шмат спадзяваньняў ускладалі на "эканамічны фактар", чакаючы, што пагаршэньне эканамічнага стану прывядзе да сацыяльнай напружанасьці і падкосіць аўтарытэт улады? Ва усякім разе АГП менавіта на гэта ўвесь час ціснула. Але вось жа не выходзяць людзі на вуліцы. Ды і заробкі падняліся ў многіх сфэрах. |
| Пра складаныя суадносіны паміж эканамічным становішчам і палітычнай сытуацыяй я распавёў у папярэднім адказе. Аднак, паўтаруся, справа не толькі ў тым, што прагнозы пра каляпс не апраўдаліся, але і ў тым, што гэтае бачаньне, бясконцае чаканьне крызысу, для апазыцыі беспэрспэктыўна. Бо сапраўдныя патэнцыйныя фактары пераменаў – гэта магчыма тыя, якія зараз пажынае плады адноснага дабрабыту. Іх трэба вызначыць, з імі трэба наладзіць камунікацыі. Спадзяваньні, што апазыцыю да ўлады прывядуць пакрыўджаныя адменай ільготаў пэнсіянэры, дастаткова марныя. |
| [ 19/09/2007 14:31 ] |
| Ці не з'яўляюцца любыя размовы пра "руйнаванне дыктатуры" блюзнерствам супраць класічнай Беларускай Ідэі par exellence? Маю на ўвазе культ Мужыцкага Месіі - Караля Стаха, які звязвае ўсіх беларусаў у адну нацыю. Ці не падсвядомая боязь блюзнерства заўжды спыняе лідэраў апазіцыі ў самыя рашучыя моманты - ці то ў 1996, ці то ў 2006 гг.? А што было б з туркамі, калі б яны ў свой час няўдзячна замахнуліся на Атацюрка?
Gorliwy Litwin |
| Ведаеце, я б адказаў так. Нельга казаць пра палітычныя працэсы ў Беларусі (дэмакратызацыя – дыктатура) па-за кантэкстам нацыянальна-дзяржаўнага будаўніцтва. Гэта значыць, што Беларусь можа быць свабоднай, толькі тады, калі яна паўстане як дзяржава і як нацыя. У той жа час, не забывайцеся, што рэжым Лукашэнкі вынайшаў даволі мудрагелістую зброю супраць “клясычнай Беларускай Ідэі” – яе чырвона-зялёны сурагат, які навязываецца грамадзтву ў якасьці нацыянальнай ідэялогіі. Вядома, што гэты працэс можа ісьці толькі на фоне зьнішчанай самасьвядомасці і русыфікацыі, калі любы сурагат можа падавацца як арыгінал. Аднак, барацьба за беларускую ідэю, за мову, за сімвалы, робіцца ў такім кантэксьце непарыўнай з барацьбой за дэмакратыю, неадрыўнай ад палітычнай і праваабарончай дзейнасьці. Ведаеце, гэтым сурагатам Лукашэнка часткова змыў лінію фронту, якая існавала дзесяцігодзьдзе таму. Тады ўсё было проста. Лукашэнка- гэта той, хто здае Беларусь, а мы супраць акупацыі і калянізацыі. А зараз “Беларусь” у Лукашэнкі свая. Таму, новая лінія фронту ўжо мусіць прайсьці па іншых сьцежках. Магчыма, я памыляюся, аднак я дакладна перасьцярог бы Вас ад культу мужыцкага месіі. Як паказаў 1994 год, ім можа стаць зусім не кароль Стах... |
| [ 19/09/2007 15:06 ] |
| Ці не здарыцца сусветны дэфолт глабалістычнай эканомікі, маштабам нашмат большым, чым Вялікая Дэпрэсія 1930-х, і ці не згубяцца на ягоным фоне ўсе эканамічныя праблемы невялікай РБ
Алесь Белы |
| Расейцы ў такіх выпадках кажуць, "Знал бы прикуп - жил бы в Сочи" :) Цэп дэфолтаў, як цягам азіяцкага крызысу 1997 г., цалкам магчымая, але з такіх крызысаў сусветная эканоміка выходзіць за два гады. У прынцыпе, зараз заходнія краіны пажынаюць наступствы разагрэву эканомік пачатку 2000-х гг. (пасьля 11 верасьня) і амаль нулявых працэнтных ставак, якія трымаліся некалькі гадоў. Таму нейкая карэкцыя (так паліткарэктна завецца крызыс) цалкам непазьбежная. З іншага боку, выпрацаваныя магутныя мэханізмы, калі так сказаць, калектыўнай фінансавай бясьпекі, таму поўнага гамону не чакайце :) |
| [ 19/09/2007 15:15 ] |
| Вэб-рэдактар: Завяршаем нашую онлайн-канфэрэнцыю. Вашыя ўражаньні, а таксама пажаданьні слухачам Свабоды і наведнікам нашага вэб-сайту. |
| Дзякуй за пытаньні і зацікаўленасьць. Пазаўчора Уладзімір Арлоў падараваў мне сваю кнігу "Імёны Свабоды". Я думаю, што кніга адлюстроўвае тое, колькі робіць Радыё Свабода для таго, каб кшталтаваць у нас веру ў Беларусь і прагу да волі. Раю яе перачытаць усім слухачам. Магчыма, менавіта на прыкладах нашых папярэднікаў можна зразумець, тое, чаго вам не распавядзе аніводны аналітык. Жыве Беларусь! |
|
 |
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav2.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-live.gif)
