 |
 |
|
|
Валянцін Голубеў
Адбылася онлайн-канфэрэнцыя з палітыкам і гісторыкам Валянцінам Голубевым.
Валянцін Голубеў нарадзіўся 21 чэрвеня 1955 году. Працаваў плітачнікам-абліцоўшчыкам ў будаўнічым трэсьце Сьветлагорску, служыў у войску. Скончыў БДУ. Старшы навуковы супрацоўнік Інстытуту гісторыі Акадэміі навук Беларусі. Кандыдат гістарычных навук (тэма дысэртацыі – “Замлеўпарадкаваньне і землекарыстаньне сялян Беларусі ў 16-18 стагодзьдзях”.
З 1990 па студзень 1996 – дэпутат Вярхоўнага Савету Беларусі 12-га скліканьня, каардынатар Апазыцыі БНФ, сакратар Камісіі ВС па міжнародных справах і эканамічных сувязях. Адзін з аўтараў Дэклярацыі аб дзяржаўным сувэрэнітэце Рэспублікі Беларусь. Быў членам Канстытуцыйнай Камісіі. У 1991 – 1995 – намесьнік старшыні Беларускага Народнага Фронту, кіраўнік Менскай гарадской арганізацыі БНФ. Удзельнік галадоўкі дэпутатаў Апазыцыі БНФ у красавіку 1995 г. супраць ініцянаванага Лукашэнкам рэфэрэндуму.
Жанаты, мае двух сыноў і ўнучку.
27 ліпеня 1990 г. Вярхоўны Савет 12-га скліканьня прыняў Дэклярацыю аб дзяржаўным сувэрэнітэце. 25 жніўня 1991г. на патрабаваньне дэпутацкай Апазыцыі БНФ Дэклярацыі быў нададзены статус канстытуцыйнай сілы – Беларусь атрымала незалежнасьць. У інтэрвью Свабодзе Валянцін Голубеў сказаў:
“З аднаго боку, мы не дамагліся цалкам таго, пра што марылі. Калі мы пісалі Дэклярацыю, зацьвярджалі Бел-Чырвона-Белы Сьцяг і “Пагоню” у якасьці дзяржаўнай сымболікі, працавалі над Канстытуцыяй – мы спадзяваліся, што ўсё гэта прывядзе да ўмацаваньня Незалежнасьці. Цалкам, на сто адсоткаў, гэтага не атрымалася. Але і тое, што зроблена, не было марным. Нават Лукашэнка, які казаў “так называемая Республика Беларусь», цяпер карыстаеца тым, што Апазыцыя БНФ зрабіла ў 1991-ым. Беларусь стала незалежнай дзяржавай – так, пад чырвона-зялёным сьцягам пакуль, але гэта – не правінцыя Расеі.
У палітыцы тое, што зроблена, не губляецца. Як дзеячы “Нашай Нівы” паспрыялі стварэнню БНР, як Чарвякоў рабіў БССР, так і БНФ у пачатку 90-ых дамогся стварэньня незалежнай Беларусі. Ня ўсё атрымалася, як мы жадалі – але нашыя высілкі не былі марнымі”. |
|
2003
2004
2005
2006 |
| [ 14/08/2007 10:56 ] |
| Спадар Валянцін, ці можна казаць, што афіцыйная гісторыяграфія вярнулася у становішча, якое было пры камуністычнай уладзе. што ёсьць непажаданыя і нават забароненыя тэмы і гэтак далей? |
| Не, сказаць, што беларускія гісторыкі знаходзяцца зараз у той жа сітуацыі, якая была пад час панавання камуністычнага рэжыму, нельга. За навуковыя публікацыі, якой бы тэматыкі яны не датычылі, не арыштоўваюць, не ссылаюць, ніхто не гаворыць, што пра гэта пісаць нельга. Іншая справа, што многае залежыць ад формы палітычнай улады ў краіне, ёсць нешта, за што можна атрымаць, напрыклад, пасаду, а ёсць непажаданае, і людзі самі выбіраюць пра што ім пісаць ці гаварыць. Падабенства з савецкай сістэмай – гэта тое, што ў многіх ізноў з’явілася самацэнзура. Напрыклад, некаторыя разумеюць, што лепш не пісаць добра пра Польшчу, Украіну і Літву, таму што нехта наверсе гэтыя краіны сёння не любіць. Лепш не гаварыць і не пісаць пра бітву пад Воршай, таму, што некаму гэта можа не спадабацца. Але я ні разу не бачыў адкрытай забароны для гісторыкаў займацца пэўнай тэмай. Фактаў жа прыстасаваньня бачыў многа і тут трэба шукаць вінаватых не ў Расіі, не ў КДБ, а ў нас саміх. Хаця, канешне, палітычная сітуацыя вельмі ўплывае на стан развіцця гістарычнай навукі. Звычайна дзяржава падтрымлівае тыя накірункі, якія ёй выгодныя. На жаль, на сённяшні дзень у афіцыйных ідэолагаў не такое разуменне нацыянальна-дзяржаўных каштоўнасьцяў, як у прадстаўнікоў дэмакратычнага лагеру. Але паглядзіце які і ў тым лагеры прагрэс! У 1994 г. перад усім народам заяўлялася, што лепшай формы палітычнага існавання для Беларусі, чым аб’яднанне з Расіяй, няма. Сёння ніводзін чыноўнік не рызыкне сказаць, што суверэнітэт для Беларусі з’ява шкодная. Нават палітычныя лёзунгі “Жыве Беларусь!” і “За Беларусь!”, якія пачалі ўжывацца побач, гэта пацвярджае. У свой час 1-шы сакратар ЦК КПБ Яфрэм Сакалоў гаварыў, што можна гаварыць толькі “Жыве Савецкая Беларусь”, зараз грамадзтва зразумела, што галоўнае – сама Беларусь. На жаль, канешне, што пакуль з чырвона-зялёнымі сімваламі. |
| [ 14/08/2007 13:58 ] |
| Паважаны сп.Голубеў! Якую кар'еру выбралі для сябе Вашыя сыны? Ці займаецца хто небудзь з іх палітыкай?На якой мове размаўляюць у Вашай сям'і?Ці шкодзіла ім калі-небудзь тое, што Вы займаецеся палітыкай?
Мікалай. ЗША |
| На жаль, шаноўны спадар Мікалай, дзеці мае гісторыяй не займаюцца, хоць я вельмі хацеў гэтага. Меньшы сын, Яўген, нават скончыў гістарычны факультэт БДУ, але, як і старэйшы, Зміцер, не пайшлі маім шляхам, хоць маю ня толькі добрую бібліятэку, але і архіў. Разуменьне палітычнай сітуацыі ў нас аднолькавае, але яны даюць магчымасць мне быць на першым пляне. Іхнія імёны, бывае, праходзяць у розных вядомых Вам паведамленнях. Размаўляем і па-беларуску і па-руску. Хацеў бы па-іншаму, але бачу, што агульная сітуацыя ў грамадзтве, кантакты з калегамі прыводзяць да таго, што людзі выбіраюць як прасцей. Мне гэта не падабаецца, але гэта праўда. Сёння гаварыць у Беларусі толькі па-беларуску -- гэта змагацца. На жаль, гэта ня ўсе разумеюць і тым больш ня ўсе гатовыя зрабіць для сябе такі выбар. Думаю, што маім дзецям ня шкодзіла, што я займаўся палітыкай. А вось мне гэта прыгадваюць увесь час. |
| [ 14/08/2007 14:09 ] |
| Якую дату для гісторыі Беларусі Вы лічыце больш важнай і чаму: 25 скавіка 1918 году, 27 ліпеня 1990 ці 25 жніўня 1991 г.? |
| Гэтыя тры даты вельмі важныя для Беларусі, але кожная несла крыху іншую палітыка-гістарычную нагрузку. 25 сакавіка 1918 г.-- гэта сапраўды было ўпершыню заяўлена, што нашая краіна мае права на незалежнасьць, але гэта была таксама самая звычайная дэклярацыя, амаль нічым не падмацаваная, тым больш, што ўсё адбывалася пад час нямецкай акупацыі.
27 ліпеня 1990 г.была прынята Дэкларацыя сапраўды з вялікай літары. Мы, нацыянальныя дэмакраты, настойваючы на яе прыняцьці разумелі, што гэта папярэджаньне Маскве, СССР, што мы можам стаць незалежнымі. Камуністы гэта таксама разумелі. Дэклярацыю 27 ліпеня 1990 г. у любы момант можна было скарыстаць у далейшай працы на карысць Бацькаўшчыны.
Гэта і адбылося 25 жніўня 1991 г., калі Вярхоўны Савевт надаў ёй статус Канстытуцыйнага закону і яна на тэрыторыі Беларусі стала асноўным законам, вышэй, чым Канстытуцыі СССР і БССР. Я сьвяткую ўсе гэтыя даты, як важныя этапы на шляху пабудовы вольнай Беларусі.
|
| [ 14/08/2007 15:19 ] |
| спадар Голубеў! вельмі не хапае Вас у ліцэі. Асабліва ў Гданьску! |
| Люблю Ліцэй, ліцэістаў, выкладчыкаў, усіх Нас! Вельмі хацеў быць з Вамі, асабліва ў нашым Гданьску, але вельмі многа працы, дапісваю дысэртацыю. Абавязкова будзем разам. А спадары Сяргей і Алег, я упэўнены, расказалі Вам пра гісторыю шмат чаго цікавага. Трымайцеся. Ваш спадар Валянцін. |
| [ 14/08/2007 16:06 ] |
| Дземянцей нядаўна заявіў, што Дэкларацыю аб сувэрэнітэце пісаў ён. І яшчэ ўнясіце яснасьць наконт удзелу дэпутатаў БНФ, бо Шушкевіч кажа, што вы не прымалі ўдзелу ў прыняцьці Дэкларацыі. |
Не саромеюся заявіць, што праекты Дэклярацыі аб суверэнітэце і для палітычнай канферэцыі БНФ, дзе яна ўпершыню была падтрымана і той першапачатковы варыянт, які разглядаўся ў Вярхоўным Савеце, пісаў я. Так атрымалася – гісторык, член Канстытуцыйнай Камісіі (прэабмула новай Канстытуцыі, якую мы пісалі са спадаром Язэпам Юхо, ўтрымлівала ўсе палажэнні будучай Дэкларацыі, дый прыклад ужо быў – РСФСР і УССР ужо прынялі свае Дэкларацыі). М.І. Дземянцей напачатку быў супраць нават размоў пра незалежнасць і толькі настойлівасцю дэпутата Сяргея Навумчыка, наш праект Дэкларацыі быў раздадзены ўсім дэпутатам. І пачалося вымушанае для іх абмеркаваньне спачатку на Прэзідыюме Вярхоўнага Савета, а потым адправілі на “праўку-дапрацоўку” у Камісію па заканадаўству Дзьмітрыя Булахава. Але ў гэты ж час, Міхаіл Гарбачоў, спрабуючы вярнуць палітычную ініцыятыву ў свае рукі (ўжо быў абраны народам Прэзідэнт Расіі Барыс Ельцын, а Дэкларацыя на Украіне была прынята на рэферэндуме) выклікаў ў Маскву кіраўнікоў Вярхоўных Саветаў усіх рэспублік СССР і даў дазвол-загад, каб і яны прымалі Дэкларяцыі. З боку Гарбачова гэта была спроба захаваць СССР і сябе як Прэзідэнта СССР. Наш Мікалай Дземянцей (як ён потым хваліўся на Прэзідыуме ВС БССР) сказаў: “А мы ўжо падрыхтавалі праект Дэкларацыі!” і выцягнуў наш, Апазіцыі БНФ, праект.
Потым гэты Праект быў значна падпсаваны пры яго “дапрацоўцы” у Камісіях ВС, і самае шкоднае для нас было тое, што запісалі ў канцы, што БССР выступае за тэрміновае заключэнне новай Саюзнай дамовы. Колькі мы не змагаліся, гэтую фармулёўку зняць не ўдалося. А галасавалі па кожнаму артыкулу асобна, Апазіцыя спрабавала нешта палепшыць, але па-праўдзе, самае галоўнае для нас было, каб Дэкларацыя была ўвогуле прынята. І вось пры галасаванні за апашні артыкул пра саюзную дамову Зянон Пазняк прыдумаў ход: мы выходзім з залі ў знак пратэста супраць такой фармулёўкі, а большасць на эмоцыях прагаласуе за ўвесь тэкст Дэкларацыі і бяз нас. Так і адбылося, за мінуту такі жаданы для нас дакумент быў прыняты. Спадар Анатоль Вярцінскі прапанаваў абявіць 27 ліпеня святочным днём, што Вярхоўны Савет у адместку Апазіцыі адразу і зрабіў.
Лічу, што гэта адна з нашых галоўных перамог у той час. Усе вырыянты Дэкларяцыі маю ў сваім архіве і заўсёды змагу даказаць, шіто гэта заслуга дэмакратычных сілаў. Аці зможа што-небeдзь даказаць сп. Дземянцей?
|
| [ 14/08/2007 16:10 ] |
| Дзякуй за вельмі цікавыя працы аб жыціі сялян. Але я вас не лічу дэмакратам, а толькі прыстасаванцам да дэмакратычных рухаў. Ніколі я вам не дарую таго, што вы ( са згоды З.Пазьняка) у 1995, на з'ездзе БНФ , далі кандыдатам на насаду старшыні БНФ толькі 3 звіліны. Кандыдатам быў і я. Маей адзінай мэтай: была данесьці сваі думкі аб небеспеках палітыкі З.Пазьняка. 3 хвіліны - то здек над Дэмакратыяй. Але я паспеў аглосіць свой прагноз 2-шляхоў для БНФ: шлях секты і шлях руху і прапановы для кожнага шляху. Калі б дэлегаты прынялі маі прапановы не было б раскола ў 1999 і была б эфектыўная дзейнасьць БНФ.
Ці вы таксама лічыце што дзейнась КХП - гэта шлях секты ?
ВАЛЕРЫ ГРЫЦУК |
Спадар Валеры, добра Вас памятаю, як і многія Вашыя ініцыятывы, у тым ліку і тую, калі Вы асабіста здымалі з пасады Прэзідэнта Акадэміі навук БССР і мне прыйшлося “ратаваць” сітуацыю. Я пішу да сёнmняшняга дня пра сялян і пра палітыку, прыстасаванцам ніколі ня быў і ганаруся, што апынуўся ў важны для Бацькаўшчы час там, дзе змог прынесці пэўную карысць. Памятаю той з’езд БНФ і лічу, што добра зрабіў, вытрымаўшы прыняты самім з’ездам рэгламент і ня даўшы з’езду ператварыцца ў непрадуктыўную спрэчку.
З павагай, Валянцін Голебеў.
|
| [ 14/08/2007 16:35 ] |
| Калі б вярнуцца у пачатак дзевяностых гадоў, ці ёсьць такое, што Вы як кіраўнік БНФ зрабілі б інакш? |
Ёсць, але палітык не пра ўсё, нават мінулае, можа гаварыць адкрыта.
Больш за ўсё шкадую, што прыйшоў у палітыку, не прачытаўшы падручнік “Паліталёгія”. Зрабіў бы значна больш і лепш. Але ў СССР такіх падручнікаў не было.
|
| [ 14/08/2007 16:49 ] |
| Вось прыстойны Вы чалавек, Валянцiн Фёдаравiч, а кажуць, нiбыта сябруеце з Фядутам!
Алесь |
| Спадар Алесь, паверце мне нам слова, Аляксандр Іосіфавіч Фядута прыстойны чалавек. Не магу, ня маю маральнага права расказаць, як не зусім добра ў адносінах да яго паступілі некаторыя “нашы” на пачатку 1990-х, а ён мог бы быць у нашай камандзе, калі б яго не адштурхнулі. Як і многіх іншых. Сапраўдныя дэмакраты павінны імкнуцца разумець іншых, праўда? А. Фядута першы сам сышоў з таго карабля, першы зразумеў памылку. Ён сапраўды іншы, але разумны, інтэлігенты і прыстойны. |
| [ 14/08/2007 17:16 ] |
| Дзень добры, спадар Валянцін.
У 1989 годзе быў створаны аргкамітэт Рабочага Саюзу Беларусі ў якім старшынёй быў Міхаіл Собаль. Ён уваходзіў у Сойм БНФ. На той час РСБ ладзіў акцыі, такія, як, напрыклад,”Гадавіна падзеям у Навачаркаску, ці процістаяньне разам з сялянама правядзеньню вайсковага параду ў 1990. Ён намагаўся згуртпаваць рабочых. І, калі не памыляюся, першы “адрыў” Ахрэсьціна, калі пачаў казаць пра магчымае пераразьмеркаваньне маёмасьці на Беларусі. У Рабочы Саюз Беларусі Ці не маглі б вы адказаць, чаму не атрымалася фронтаўскай інтэлегенцыі абаперціся на РСБ і наадварот – рабочаму руху на інтэлэгенцыю? У чым непаразумеліся тады М.Собаль і кіраўніцтва БНФ.
Дзякуй, Лявон Садоўскі. |
| Добра памятаю той час, РСБ, незалежныя прафсаюзы, многа разам працавалі, у тым ліку пад час страйкаў. Многа чаго страчана. Тут і асабістыя матывы і, думаю прафесійная праца КДБ (хоць я не люблю спасылацца на гэтую арганізацыю). Некалькі гадоў назад я пісаў працў з А. Хадыка пра рабочы і прафсаюзны рух, мы пра гэта ўпаміналі. РБС быў больш страшны для ўладаў, чым любая палітычная структура. На жаль, рабочыя структуры часта падпадалі пад уплыў ці кантроль, самі гэтага не заўважаючы. Прашу прабачэння, тут шмат звязана з пэўнымі імёнамі і не хацелася б каго-небудзь пакрыўдзіць за мінулае. |
| [ 14/08/2007 17:36 ] |
| Почему Гончар, Булахов, Лебедько выдвинули в 1994 году в президенты Лукашенко, что их связывало. |
| Нешта ж звязвала. Не магу фантазіраваць ці прыдумляць, тым больш, што некаторых ужо няма, а іншыя ўжо ня ў тым лагеры. |
| [ 14/08/2007 17:49 ] |
| Kali Apazicyja ne damaglasja rospuska Vjarhounaga Saveta-na pracjagu tshasu praz16 gadou jak Vy lithyce tak use pavinna byc? Ramanau Mikalai. Antwerpen. |
| Nu wy z surjozny czalawek, a ja jaszce krychu palityk. Naiuzo Wy narmalna adneslisia b da miane, kali b ja paczau praz internet wykazwac ja szto pawinna zaraz byc u palitycznym zycci Belarusi. Adno magu skazac. Szto uysio pawinna byc maksimalna u mezach zakona. I Spasylki na toe, szto inszyja jago paryszajuc, geta ne apraudannie |
| [ 14/08/2007 17:58 ] |
| Паважаны спадар Голубеў,
цi працягвайце Вы займацца гiстрычнай навукай? над якой тэмай цяпер працуеце?
Пракаментуйце, калi-ласка, скандал вакол Iрыны Кашталян.
Дзякуй!
Аляксандр |
| Завяршаю доктарскую дысэртацыю і манаграфію пад назвай “Сельская абшчына ў Беларусі ў 16–18 ст.”. На жаль, не змагу пракаментаваць згаданы Вамі скандал, адно скажу, я супраць таго, каб нехта парушаў правы іншых. |
| [ 14/08/2007 18:11 ] |
| Спадар Голубеў, тут на Вас выльюць шмат бруду, але тое што вы ўсе зрабілі ў тыя гады, ацэніць гісторыя. Яшчэ і кніжкі будуць пісаць, і фільмы здымаць. Але гадоў праз 100. А наконт бліжэйшага часу. Колькі зпасталося яшчэ жыць пад Аляксандрам Рыгоравічам? |
| Дзякуй вялікі. А жыць будзем проста ў нашай Беларусі і дай Бог, каб добра і доўга. Шчасця Вам. Валянцін Голубеў. |
| [ 14/08/2007 20:01 ] |
| Безумоўна вы маеце цікавыя навуковыя гістарычныя працы.Трэба больш. Але я вас не лічу дэмакратам, вы карыстаецеся Дэмакратыяй толькі для сваёй карысьці. Ніколі я вам не дарую таго, што вы ( са згоды З.Пазьняка) у 1995, на з'ездзе БНФ , далі кандыдатам на насаду старшыні БНФ толькі 3 хвіліны., усяго – 3 ! Кандыдатам быў і я. Маей адзінай мэтай была: данесьці сваі думкі аб небеспеках палітыкі З.Пазьняка. 3 хвіліны - то здек над Дэмакратыяй. Але я паспеў даць свой прагноз 2-шляхоў для БНФ: шлях секты і шлях руху і прапановы для кожнага шляху. Калі б дэлегаты прынялі маі прапановы не было б раскола ў 1999 і была б эфектыўная дзейнасьць БНФ.
Чаму на вашу думку няма дзейнасьці БНФ – грамадзкай арганізацыі, хіба пануе ўсюды беларуская культура, мова?
Валеры Грыцук |
| Мне вельмі цяжка заўсёды было размаўляць з Валерам Грыцуком, таму што ён на кожную палітычную падзею меў адрознае ад іншых беларускіх палітыкаў меркаваньне. Так, як іён і па-свойму ацэньваў тых, хто прыйшоў у апазыцыю і спрабавалі нешта зрабіць для Беларусі так, як яны разумелі. Я не хацеў бы пакрыўдзіць спадара Валерыя, не выклікае жаданьня нешта тлумачыць. Тым больш, што ў яго пытаньнях няма пытаньня, а толькі сьцьверджаньні, што толькі ён правільна разумеў і разумее сытуацыю. Хацелася б яго запытацца: чаму ягоную думку ніколі не падтрымлівалі іншыя? Можа, менавіта ён памыляўся? |
| [ 14/08/2007 20:49 ] |
| Я найце Свабоды я бачыла вышыя фото .дзе вы ідзёце зь мегафонам перпд каленай дэманстрантаў,гэта фота 1996 году.Чаму ВЫ зараз і рэдка зьяўляецеся на акцыях і ці займаецеся вы яшчэ палітыкай? |
| Не бывае сьвята беларускага, калі мы выходзім на вуліцу, каб мяне не было. Адбылося так, на жаль, што нашыя нацыянальныя сьвяты апошнім часам пераўтварыліся ў палітычныя акцыі. Ну а з палітычных акцыяў магу назваць за апошнія гады толькі тое, што адбылося на плошчы Каліноўскага ў Менску, я маю на ўвазе маладых людзей у намётах. Вось здаецца, там маглі пабачыцца ўсе, хто змагаецца за Беларусь. Я ня быў на кангрэсе, які арганізоўвалі дэмсілы (быў у Польшчы, працаваў у архіве), але калі б я быў у Менску, дык сам бы не пайшоў бы на гэты кангрэс. Таму што гэта была непрыхаваная спроба адштурхнуць Мілінкевіча пэўнымі людзьмі і заняць ягонае месца – і толькі ўсяго. А тое, што палітычных акцыяў пасьля гэтага кангрэсу не адбылося – думаю. Што вінаватыя тыя, хто арганізоўваў гэты кангрэс. Я быў 27 ліпеня, у гадавіну Дэклярацыі аб сувэрэнітэце, на плошчы Незалежнасьці. А вось арганізатараў кангрэсу я там ня бачыў. Праўда, мяне “ўзялі” адразу. |
| [ 14/08/2007 20:51 ] |
| Если бы завтра произошли президентские выборы за кого бы Вцы проголосовали.Назовите только фамилию. |
| Я павінен паслухаць гэтых людзей і пабачыць іх праграмы. На эмоцыях, на тым, што кагосьці мы калісьці ведалі – я ня мог бы галасаваць. Галасаваць толькі таму, што калісьці мы разам вучыліся ці былі дэпутатамі. Чалавек павінен паказаць, што ён і змагар, і зможа нешта зрабіць добрае для Беларусі. На жаль, ніхто з цяперашніх беларускіх палітыкаў ня змог паказаць, што ў яго ёсьць усе гэтыя якасьці. |
| [ 14/08/2007 21:24 ] |
| Dzien dobry Pan Waliancin Gołubiew.Pan Gistoryk i proszu otwietit na moje pytannia.W naszej dzierrzawie Unii W.K.L. i Polska ,Rzeczpospolita byli 2 Naszych Korolia Awgust 2 i Awgust 3 dynastii Saskie.?Proszu Pana rasskazat o Koroliach Saskie z toczki zrienija nas Litwinow tiepieriesznich Bielarusow.W Polsze o Koroliach Saskie rasskazywajut nie oczien dobra.No w Polsze jest park Saskie,jest fontan Saskie,jest zniszczannyj zamok poslie 2 swietowoj wojnie Saskie, zaraz tam pomnik nieizwiestnomu żołnierzę,jest ulica Saskie.Nawat i moja familija Saskiewicz- Saskie w pieriewodie Saksoniec?A szto jest o Koroliach Saskie w Białorusii.Mikołaj Saskiewicz,Polska, ja z Białorusi. |
| Сапраўды, каралі Саксонскай дынастыі, якіх у Польшчы называюць дынастыяў Сасаў, больш вядомыя ў Польшчы, чым у Вялікім Княстве Літоўскім. І толькі таму, што яны амаль не жылі на тэрыторыі Княства, а сядзелі ці ў Саксоніі, ці ў Варшаве. Час Паўночнай вайны (пачатак 18-га ст.) ня вельмі быў спрыяльны ў палітычным сэнсе для ВКЛ і Беларусі, чаму спрыялі і каралі Сааскай дынастыі. І таму я ня бачу ніякай неабходнасьці весьці прапаганду гэтай дынастыі менавіта ў Беларусі. Ёсьць шмат гістарычных дзеячоў-беларусаў, пра якіх трэба шат тлумачыць нашым людзям. А бяз Сасаў, я думаю. Можна жыць. |
| [ 14/08/2007 21:44 ] |
| Паважаны спадар Валянцін.
Каго з дэмакратычных палітыкаў Вы лічыце найбольш пэрспэктыўным і чаму?
З павагай!
Сяржук Бахун |
| Я сам яшчэ лічу сябе дзеючым палітыкам і не пайшоў бы на тое, каб ацэньваць маіх знаёмых аднаго перад іншым. Гэта было б непрыстойна рабіць мне як палітыку, таму я на Вашае пытаньне не адкажу. |
| [ 14/08/2007 22:50 ] |
| Добры дзень! Шаноўны спадар Валянцін, Вы былі маім выкладчыкам на гістарычным факульцеце БДУ, дарэчы, першы свой іспыт я здаваў Вам і атрымаў "выдатна", чым і ганаруся. Так прыемна было прысутнічаць на Вашых лекцыях, узмацняць сваю "беларускасць". Ці сумуеце па выкладанню, па гістарычнаму факультэту? І яшчэ, калі ласка, распавядзіце пра знаёмства, якое шмат для Вас значыць, хто гэты чалавек! Дзякуй. Поспехаў. Жыве Беларусь! З павагай Павал. |
Я вельмі сумую , што зараз няма мажлівасьці мне выкладаць гісторыю Беларусі, хаця б пэрыяду фэадалізму. Ведаю. Што ў мяне гэта добра атрымлівалася, і не мая віна, што зараз не магу рабіць любімую справу. Вам вялікі дзякуй за добрыя словы, мне вельмі прыемна, што былыя студэнты часта зьвяртаюцца да мяне. Але мінулы год мне мажлівасьць папрацаваць як акадэмічнаму дасьледчыку і ўнівэрсытэцкаму выкладчыку далі пяць польскіх унівэрсытэтаў – Ягелонскі, Варшаўскі, Беластоцкі, Пазнаньскі і Ўроцлаўскі. Яны выбралі мяне першым ляўрэатам прэміі імя Льва Сапегі, прэміяй якраз і была магчымасьць працаваць у архівах і прачытаць кароткія курсы лекцыяў па гісторыі Беларусі. Я ўдзячны і кіраўніцтву Інстытута гісторыі і Акадэміі навук Беларусі, якія далі магчымасьць скарыстацца гэтым запрашэньнем, вынікам якога павінна стаць мая новая манаграфія.
Што да знаёмстваў з выбітнымі асобамі.... Мне пашанцавала ў жыцьці сустрэцца з некаторымі людзьмі, кантакт зь якімі вельмі на мяне паўплываў. Сярод такіх людзей – Алесь Адамовіч і Васіль Уладзімеравіч Быкаў. З Аамовічам мы пазнаёміліся як палітыкі. Калі ішоў распад СССР і мы гаварылі, ці могуць быць пэрспэктывы ў незалежнай Беларусі. А з Васілём Уладзімеравічам Быкавым я пазнаёміўся пад час сумеснай працы ў Прэзыдыюме Таварыства дружбы, якое тады ўзначальваў таксама вельмі цікавы чалавек – Арсен Ваніцкі. Чамусьці ў нас з першага спатканьня сталі вельмі блізкія адносіны з Васілём Уладзімеравічам. Ён мне часта расказваў пра сваё жыцьцё, і вось гэтыя простыя аповяды, спакойны голас, амаль заўсёды прыязныя ацэнкі людзей, пра якіх ён расказваў (нават тых, якія яго з Клейнам ў Гародні ноччу напалі і пабілі – ён казаў, што гэтых людзей прымусілі, бо калі б яны дзейнічалі самі, маглі б пабіць больш жорстка). Ён шукаў у кожнага нешта добрае. І калі па-праўдзе, я імкнуся таксама прымяняць у сваім жыцьці такі падыход Васіля Ўладзімеравіча, хаця і не заўсёды гэта ў мяне атрымліваецца. Проста быць знаёмым з Васілём Быкавым – гэта ўжо быў гонар, а адчуваць вельмі прыязныя адносіны з яго боку да мяне – гэта ганарова і прыемна, і я гэтыя адносіны памятаю і сёньня.
|
| [ 15/08/2007 11:44 ] |
| Уважаемый Валентин Фёдорович, скажите, пожалуйста: как Вы относитесь к русскому фашизму? Марк |
| Я да фашызму стаўлюся вельмі адмоўна. Гэта з’ява, якая не вызначаецца нацыянальнымі колерамі. Вельмі часта ў нас блытаюць паняцьці “нацыяналізм” і “нацызм”, “шавінізм” і “фашызм”. |
| [ 15/08/2007 11:57 ] |
| Прывітаньне!
Зараз выходзяць розныя цікавыя пастановы, напрыклад, аб развіцьці аграэкатурызму. Займайцеся! Усё як бы файна: частуйце нацыянальнымі стравамі, давайце людзям адпачычыць на ўлонні прыроды, паказвайце помнікі гісторыі і культуры….
Тым часам векавыя дубы пілуюць на дошкі, а ў вёсках і гарадах зносяць панскія сядзібы, зьнішчаюцца цэлыя вёскі з унікальнай забудовай, старадаўнія паркі пілуюць на паліва для аграгарадкоў. Які аграэкатурызм? Рэчаіснасьць такая: калі АРЛ будзе кіраваць яшчэ гадоў 25, а ўсё ідзе да гэтага, то потым трэба будзе выкінуць у сьметнік усе энцыкляпэдычныя даведнікі і кнігі “Памяць”, бо нічога не застанецца з таго, пра што там было напісана.
Не маглі б вы, спадар Голубеў, стаць тым “траянскім канём”, запісацца на прыём да АРЛ, ды растлумачыць яму сітуацыю. Можа Ён чагосьці “не допонимает”, ці, наогул – кепскія ў АРЛ дарадцы. Словам, калі гара не ідзе да Магамеда, дык Магамед ідзе да гары.
З пашанай, Уладзімір, краязнаўца з Глыбокага. |
| Думаю, што няправільна зьвязваць якія-небудзь памылкі і пралікі ў Беларусі толькі з асобай Аляксандра Лукашэнкі. Кожны кіраўнік хоча, каб у яго ў дзяржаве было лепш, а ня горш. Я не хачу, каб падумалі, што я хвалю ўсё, што зроблена – таму што, напрыклад, тое, што робіцца ў моўнай сфэры – жахліва, нават у камуністычныя часы дзяржава падтрымлівала беларускую мову. Падтрымліваць нацыянальную мову – абавязак дзяржавы, і за гэта дзяржаву мы можам крытыкаваць. Але ёсьць рэчы, за якія мы павінны змагацца ўсе разам. У Паставах – за палац Тызэнгаўза, у Гародні – за Стары горад, і гэта рабіць можна і без А.Лукашэнкі. Два прыклады. Грамадзкасьць (у тым ліку і гістарычная) Гародні не змагла абараніць свой горад, а аднаму Ігару Марзалюку з Магілеву ўдаецца адстойваць гістарычныя будынкі. |
| [ 15/08/2007 12:32 ] |
| Дзень добры, спадар Валянцін!
Хачу запытацца ў Вас наконт грутноўнасьці размоваў пра Літоўскі гістарычны праект.
Хто мае рацыю на ваш погляд і якое вашае стаўленьне да гэтага пытаньня
як гіторыка? Чым больш мінае часу - тым складаней разабрацца, хто мае рацыю і што ж такое сучасная Літва.
1) Вось некаторыя нашыя гісторыкі сьцьвярджаюць, што сапраўдная гістарычная Літва гэта
беларуская панямоньне плюс Вільня.
Але вось калі пачынаюцца стыкоўкі з назовам Белурусь пачынаецца абы што:
Чытаем 150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі (http://knihi.com/pytanni/001.html):
"Беларусы Панямоння, падпарадкаваўшы суседняе племя літву, заклалі падмурак нашай новай дзяржавы
- Вялікага Княства Літоўскага."
Робіцца зусім не зразумела, чаму падпарадкаваўшы племя літву, як тут сьцьвяжджаецца,
беларусы называюць дзяржаву ў гонар тых каго падпарадкавалі?
2) Зусім не зразумела, што дзеецца ў самой сучаснай Літве:
Чытаем навіны -
"Жмудзіны ў Летуве змагаюцца за права існаваньня жмудзкай нацыянальнасьці" (http://nn.by/index.php?c=ar&i=10585)
і бачым, што тыя на чыёй мове ствараецца сучасны Літоўскі праект
(літоўская мова мае два асноўных дыялекты: жамойцкі і аукштайцкі)
зьбіраюцца бараніць свае правы, як нацыянальнай меншасьці?
Тады ўвогуле не зразумела хто ж стварае Літоўскі праект на Жамойцкай мове, і на падставе
гісторыі ВКЛ. Няўжо тая купка віленчукоў, што апынулася ў Літоўскай ССР прыняла жамойцкую мову?
З Павагай,
Кастусь |
| Пытаньне вельмі складанае і вымагае адказу не ў фармаце онлайну. Але колькі слоў скажу. Вядома шмат прыкладаў, калі гістарычныя назвы перамяшчаліся ў прасторы. Гэта, напрыклад, тычыцца і назвы Белая Русь. Увогуле ж тэрміны “літвін” і “русін” могуць мець значэньне этноніму альбо канфэсіёніму, і адпаведна несьці ў сябе розны сэнс. Да сярэдзіны 19 ст. Тэрыторыя цяперашняй Беларусі складалася з двух частак – Русі з большасьцю праваслаўнага насельніцтва (на ўсход ад Менску, уключна з Барысавым), а на захад ад Барысаву, уключаючы Менск – была тэрыторыя, якая называлася Літва. Большасьць тэрыторыі цяперашняй Літоўскай рэспублікі называлася Жамойць. Але сёньня Літоўская рэспубліка – гэта Літва, а Рэспубліка Беларусь – гэта Беларусь. І аб’ядноўвацца беларусам трэба на назве Беларусь. |
| [ 15/08/2007 13:06 ] |
| Добры дзень. Вы прапаноўваеце Расею ці ната? Дзякуй. |
| Я прапаноўваю Рэспубліку Беларусь. Але лічу, што НАТО на сёньня – гэта гарантыя незалежнасьці для любой эўрапэйскай дзяржавы. Я НАТО не баюся. Расея ж нам Богам дадзены сусед, і трэба і нам быць добрым суседам у адносінах да Расеі. Але Расея сама па сабе, а Беларусь – сама па сабе. |
| [ 15/08/2007 14:02 ] |
| Пытаньне праз SMS Почему у нашей оппозиции нет нормального лидера, готов голосовать за нее, но не за нынешних руководителей. Нравится КАЗУЛИН. Сморгонь.Николай. |
| Палітыка – гэта не каханьне, дзе ўсё вырашаецца эмоцыямі. Абавязкова рашэньні народ павінен прымаць правільнае, а калі наадварот – народ таксама павінен несьці адказнасьць. Прыкладаў у гісторыі хапае. |
| [ 15/08/2007 14:02 ] |
| Пытаньне праз SMS Sp. Golubev! Tsi z'yavlyaetstsa nasel'nitstva nashay krainy NARODAM? U yakoy stupeni adsutnasts' natsyyanal'nay svyadomastsi u nashyh lyudzey spryyae zahavannyu pravyachaga rezhymu? Tsimoh z Chavuskaga raenu. |
Несумненна, што беларускі народ існуе. Але мне падаецца, што нацыябудаўнічыя працэсы ў Беларусі яшчэ не завершаны. І калі нават камуністы праводзілі палітыку па падтрымцы карэннай нацыі, і яна дала эфэкт у канцы мінулага стагодзьдзя, калі людзі патрабавалі Закону аб дзяржаўнасьці беларускай мовы. І Вярхоўны Савет 11-га скліканьня вымушаны быў прыняць гэты Закон. Нацыябудаўнічая палітыка дзяржавы ў пачатку 1990-ых гадоў таксама была ўсьвядомленая і падтрыманая большасьцю насельніцтва. На жаль, сёньня беларуская мова не падтрымліваецца, а гэта – асноўны паказчык беларускай нацыі. І можна канстатаваць толькі адно: працэсы фармаваньня беларускай нацыі затармазіліся за кошт узмацненьня рускамоўнага элэмэнту ў нашай краіне.
Думаю, што прамой сувязі паміж нацыянальнай сьвядомасьцю і рэжымам няма, хоць уладам прасьцей працаваць з менш адукаванай і менш дасьведчанай часткай грамадзтва. Вы ж бачыце – вельмі часта вёска і людзі з нізкай адукацыяй галасуюць, ня думаючы, за любую прапанову зверху.
|
| [ 15/08/2007 14:48 ] |
| Добры дзень! якая роля Грамады, як метафарычнага вобразу, у найноўшай гісторыі Беларусі? Ці сучасная РБ - не ёсць Увасобленай Грамадой? як кулаку-прыватніку выжыць побач з ёю?
Алесь Белы |
|
Грамада як палітычная структура на тэрыторыі Беларусі заўсёды прадстаўляла сацыялістычныя погляды, вельмі доўга не адрозьніваючыся ад бальшавіцкай партыі. І ўсе сёньняшнія нашыя Грамады – партыі сацыялістычнай арыентацыі, палітыку якіх падтрымліваюць многія людзі.
|
| [ 15/08/2007 14:48 ] |
| 1) Цi былi вы у Магiлёве у апошнiя некалькi гадоў? Як вам наогул наш горад?
2) Як вы ацэньваеце перспектывы "Еўрапейскага маршу"? |
У Магілёве быў даўнавата, можа, два гады таму. Ня змог прыехаць на апошнюю навуковую канфэрэнцыю па гісторыі Магілёву, хоць на папярэдніх усіх быў. Лічу Магілёў эканамічным і палітычным лідэрам усходняга рэгіёну Беларусі, якім ён стаў з канца 16-га стагодзьдзя.
Я вельмі мала ведаю пра тое, як рыхтуецца “Эўрапэйскі марш”, і таму цяжка даць канкрэтны адказ. Ведаю толькі, што людзей з эўрапэйскім мысьленьнем у Беларусі з кожным днём ўсё больш і больш.
|
| [ 15/08/2007 15:03 ] |
| Прывітаньне, спадар Валянцін!
Як на Вашу думку, ці ёсьць сэнс да звароту памяці аб нашых продках, як гэта можа паўплываць на нашу супольнасьць, якая сёньня амаль што забылася аб сваіх каранях пад ўплывам расейскай ідэалогіі. Яны без сораму прыватызавалі ўсі дасягненьні нашых вялікіх суайчыньнікаў.І Астрожскі і Сікорскі. і адмірал Лазараў і Пржэвальскі, і сотні выбітных беларускіх асоб яны залічылі у "расейцаў".Гэта натуральнае hfctqcrft дзяржаўнае махлярства.
З павагай
Яўген Мурашка, палітычны ўцякач, Нямеччына. Някпска б было усталяваць зваротную сувязь - мой е.маіл:zbn42@mail.ru |
| Тое, як ставяцца да гістарычнай спадчыны расіяне, літоўцы і палякі – можа быць толькі прыкладам для нашай краіны. Калі мы ня можам выбітных людзей, якія нарадзіліся ў Беларусі, уславіць – што зрабіць? Няхай услаўляюць суседзі. Веру толькі, што прыйдзе час, калі будуць напісаныя праўдзівыя падручнікі як для ВНУ, так і для самых маленькіх дзетак. І веру, што новае маладое пакаленьне такім чынам, з дапамогай падручнікаў, будзе ведаць сваю гісторыю. Трэба для сабе рабіць самім, а не плакацца, што рускія ці палякі карыстаюцца здабыткамі нашай гісторыі. |
| [ 15/08/2007 15:07 ] |
| Шаноўны спадар Валянцін, наколькі супрацьлеглыя погляды летувіскіх ды беларускіх гісторыкаў на ВКЛ? Ці былі нейкія спробы напісаць сумесна гісторыю нашае былой агульнай дзяржавы? Якое стаўленне афіцыйнай беларускай гістарычнай навукі да спадчыны ВКЛ? Дзякуй. З пашанай, Міхась |
| Былі спробы на пачатку 1990-ых гадоў стварыць агульную канцэпцыю гісторыі ВКЛ і нават Рэчы Паспалітай, каб сумесна напісаць падручнік, які б быў аднолькава добра прыняты і беларускай, і літоўскай, і польскай гісторыяграфіяй. Але, на жаль, з сярэдзіны 1990-ых многія навуковыя кантакты былі перапыненыя. У а калі ў нашай краіне адмовіліся ад нацыянальнай сымболікі, дык узьнікла пэўная плынь ў гісторыяграфіі, накіраваная на адмаўленьне ВКЛ як старабеларускай дзяржаўнасьці. Літоўская ж гісторыяграфія гэты падарунак успрыняла з задавальненьнем. |
| [ 15/08/2007 15:09 ] |
| Спадар Валянцін, наколькі сур'ёзна ў 2001-м годзе ставілася пытаньне аб вылучэньні вас кандыдатам у прэзыдэнты ад Партыі БНФ і якое было вашае асабістае стаўленьне да гэтага? З павагай, Віктар Кавальчук. |
| Ніколі БНФ не ставіў такога пытаньня. І я перад сабой такую мэту не ставіў, таму што люблю рабіць справы, якія можна ажыцьцявіць. У 2001 годзе толькі той, хто хацеў паказаць сябе, мог вылучацца ў прэзыдэнты. А проста ўдзельнічаць у кампаніі не лічу патрэбным. Прэзыдэнцкія выбары – гэта ня спорт, а вельмі сур’ёзная справа. |
| [ 15/08/2007 15:15 ] |
| Чаму ў 1999 вы перайшлі да Вячоркі а не засталіся з Пазьняком? |
| Я нікуды не пераходзіў. Я застаўся ў Беларускім Народным Фронце. Я паважаю Зянона Пазьняка, я быў яго намесьнікам і ў партыі БНФ, і адным з каардынатараў у Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце, але лічу, што кіраваць партыйнай структурай на тэрыторыі Беларусі з-за мяжы нават у век вельмі высокіх тэхналёгіяў – гэта няправільна. Яне сьцьвярджаю, што маё меркаваньне адзіна правільнае. Але таксама маю права на сваю думку і на пэўныя ўчынкі. |
| [ 15/08/2007 15:47 ] |
| Вэб-рэдактар: завяршаем нашу канфэрэнцыю. |
Мне вельмі прыемна, што я адчуў цікаўнасьць пэўную ня толькі да сваёй асобы, але ўбачыў, што шмат людзей памятаюць пра тыя падзеі, якія былі ў 1990-ыя гады, і правільна, насуперак цяперашняй афіцыйнай прапагандзе, гэта разумеюць.
Жадаю нам усім добрага жыцьця ў дэмакратычнай Беларусі, у якой кожны мог бы рэалізаваць сябе і быць упэўнены, што ягоныя правы будуць абароненыя законам і людзьмі, якія павінны стаяць на варце гэтага закону.
Жыве Беларусь!
|
|
 |
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-banner.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-nav.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/left-bar-nav2.gif)
![[ svaboda logo ]](http://www.svaboda.org/images/right-bar-live.gif)
