Сёньня:

Выйшаў у сьвет энцыкляпэдычны даведнік “Беларусы ў сьвеце”. Першы том гэтага ўнікальнага выданьня днямі зьявіцца ў кнігарнях. Пра нашых невядомых землякоў ды пра іншае гутараць наш карэспандэнт і прэзыдэнт Міжнароднае асацыяцыі беларусістаў прафэсар Адам Мальдзіс.

(Мальдзіс: ) "Зь Беларусі, па маіх падліках, паходзяць чатыры ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі. Сярод іх Алфёраў, які не хавае сваёй беларускасьці. Ён нарадзіўся ў Віцебску, бацькі ягоныя родам зь Беларусі — ён падкрэсьлівае гэта".

Пра тое, што знакаміты фізык Жарэс Алфёраў — ураджэнец Беларусі, творчы калектыў 3-томнага энцыкляпэдычнага даведніка “Беларусы ў сьвеце” ведаў яшчэ чатыры гады таму. Тады распачалася праца над першай кнігай даведніка — “Беларусы і ўраджэнцы Беларусі ў памежных краінах”.

Апошнюю крыску — Нобэлеўская прэмія за 2000 год — у біяграфію Алфёрава навукоўцы ўносілі ўжо ў друкарні. Зьяўленьне тома ў кнігарнях затрымалася з-за працяглых калядных сьвятаў.

І ўсё ж затрымка даведніка на пару тыдняў з-за адпачынку друкароў — не галоўнае. Насамрэч даведнік мусіў выйсьці значна раней.

Дзяржава не прафінансавала ягонага выданьня праз адмысловае выдавецтва “Беларуская энцыкляпэдыя”, хаця праца над даведнікам вялася ў межах дзяржаўнай праграмы “Беларусы ў сьвеце”. На збор матэрыялаў дзяржава некалі выдаткавала частку сродкаў. Пакуль жа даведнік ствараўся, фінансаваць ягонае выданьне дзяржава ўжо палічыла непатрэбным.

Гэта ўсё ж не спыніла стваральнікаў. Адам Мальдзіс тлумачыць:

(Мальдзіс: ) "Я перакананы, што гэтая работа патрэбная, каб умацаваць прэстыж Беларусі, каб даказаць, што мы ёсьць у сьвеце.

Мы прысутнічаем, бяз нас ні Эўропа, ні сьвет ня могуць абысьціся. І тады нам аніякія глябалізацыі, аніякія віртуалізацыі там, інтэграцыі ня будуць страшныя. Як яны ня страшныя маленькай Бэльгіі, скажам, ці маленькай Галяндыі.

У якім бы парадку не аб'ядноўваліся дзяржавы — у эканамічным, палітычным, яны гэтага не баяцца, бо ёсьць самасьвядомасьць, ёсьць свой мэнталітэт, і ён бароніць ад усялякіх гэтых глябальных працэсаў".

Даведнік выдала прыватнае выдавецтва “Энцыкляпэдыкс”. Праўда, наклад мізэрны — усяго 1 000 асобнікаў.

Наступныя ж два тамы выданьня пры цяперашнім стане рэчаў могуць наогул не зьявіцца з друку. Бо калі зьбіральнікі матэрыялаў ды навуковыя рэдактары яшчэ працуюць на энтузіязме, дык друкарскія выдаткі энтузіязмам не аплоціш.

Магчымасьці прыватных фундатараў у Беларусі штодзень скарачаюцца. І мы можам так і не даведацца, хто ж яшчэ, акром Жарэса Алфёрава, тыя чацьвёра нашых суайчыньнікаў, якія атрымалі Нобэлеўскую прэмію.

Валянціна Аксак, Менск

Архіў

Радыё СВАБОДА