Панядзелак, 18 Верасьня 2000

Сёньня

У чацьвер увечары па тэлебачаньні пэруанцы пабачылі запіс, на якім бліжэйшы дарадчык прэзыдэнта і шэф нацыянальнай службы бясьпекі Ўладзіміра Мантэнсінас перадае хабар сябру парлямэнту ад апазыцыі Луізу Альбэрта Каоры. Як паведамляецца, памер хабару – 15 тысячаў даляраў. Запс быў зроблены напярэдадні прэзыдэнцкіх выбараў у Пэру ў траўні бягучага году. Якраз тады шэраг апазыцыйных парлямэнтароў, у тым ліку і Луіз Альбэрта Каоры, нечакана перайшлі на бок прэзыдэнта Фухіморы, што ў пэўнай ступені паспрыяла ягонай перамозе ў часе выбараў.

Апазыцыя на чале з Алехандра Таледа, які быў супернікам Альбэрта Фухіморы на травеньскіх выбарах, адмовілася прызнаць вынікі галасаваньня сапраўднымі, бо, на думку апазыцыі, прэзыдэнцкія службы падтасавалі іхныя вынікі, а таксама напярэдадні праводзілі палітыку рэпрэсіяў супраць апазыцыйна настроенай часткі грамадзства, палохалі і падкуплялі апазыцыйных парлямэнтароў. І вось цяпер, гэтым фактам знайшлося сур’знае дакумэнтальнае пацьцверджаньне.

На наступны дзень пасьля паказу відэастужкі тысячы маніфэстантаў выйшлі на вуліцы пэруанскай сталіцы Лімы, патрабуючы ад прэзыдэнта неадкладнай адстаўкі. У выніку ў суботу прэзыдэнт Фухіморы аб’явіў, што ў хуткім часе абвесьціць новыя прэзыдэнцкія выбары, у якіх ён сам ня будзе браць удзел. Пасьля гэтай заявы па ўсёй краіне распачаліся масавыя гуляньні.

Аднак галоўны апазыцыйны лідар Алехандра Таледа, які на наступны дзень пасьля заявы прэзыдэнта вярнуўся ў Пэру, заявіў, што Фухіморы павінен сысьці неадкладна. Спадар Таледа сказаў, што у Пэру неабходна тэрмінова сфармаваць часовы ўрад народнай згоды. “Мяне вельмі хвалюе, што Фухіморы не назваў канкрэтнай даты свайго сыходу, а таксама даты маючых адбыцца выбараў”, – адзначыў апазыцыйны лідэр Алехандра Таледа. Ягоную занепакоенасьць падзяляе і былы генэральны сакратар Арганізацыі Аб’яднаных Нацый Гаўер Пэрас Дэ Куэльяр, які сказаў (цытую): “Пакуль Фухіморы канчаткова ня сыйдзе, ня можа быць гарантыяў, што ўсё не застанецца як раней, і што ў краіне ізноў усталюецца дэмакратыя”.

Альбэрта Фухіморы, японец паводле паходжаньня і інжынэр сельскай гаспадаркі паводле адукацыі, стаў вядомы пэруанцам ўсяго за некалькі тыдняў да выбараў 1990 году і нечакана перамог. Адразу па выбарах ён пачаў ажыцьцяўляць праграму грунтоўных эканамічных рэформаў, скіраваных на фармаваньне ў краіне вольнага рынку. У выніку ўрад Фухіморы здолеў спыніць гіперінфляцыю ды пабудаваць асновы дзеля трывалага эканамічнага росту ў другой палове 90-х. Але ўжо ў 1992 годе Фухіморы з дапамогай арміі распусьціў парлямэнт, Канстытуцыйны суд і ўсталяваў дыктатуру. Праз тры гады пад націскам міжнароднай супольнасьці, Альбэрта Фухіморы ізноў склікаў парлямэнт, а таксама аднавіў дзеяньне Канстытуцыі, якую на ягоны загад перапісалі. Гэта дапамагло яму выйграць выбары ў 95-м.

Сёлета найбольшыя пратэсты выклікала заява Фухіморы аб намеры балятавацца на прэзыдэнцкіх выбарах на трэці тэрмін. Паводле апазыцыі, гэта незаконна, бо Канстытуцыя 95-га году дазваляе адной асобе быць прэзыдэнтам толькі два тэрміны. Аднак Фухіморы заявіў, што паводле новай Канстытуцыі ён балятуецца толькі другі раз, і першыя 5 гадоў тут ня ўлічваюцца, бо тады ён абіраўся паводле папярэдняй канстытуцыі.
 
Як мы ўжо казалі, вынікі сёлетніх травеньскіх выбараў у Пэру апазыцыяй былі не прызнаныя. У часе пратэстаў супраць трэцяга тэрміну Фухіморы ў Ліме загінула 6 чалавек, было шмат параненых.

Цяпер ў сталіцы Пэру працягваюцца шматтысячныя маніфэстацыі. Пэруанцы патрабуюць ад Альбэрта Фухіморы, які кіраваў краінай 10 гадоў, тэрмінова сысьці з пасады і прызначыць дату прэзыдэнцкіх выбараў.

Аляксей Дзікавіцкі, Прага