border RFE/RL border

БЕЛАРУСКАЯ СЛУЖБА РАДЫЁ СВАБОДА

Слоўнік Свабоды


«Ура!»

Калі даведваесься пра паходжаньне слова "ура", дык колішняя савецкая традыцыя крычаць на дэманстрацыях "Ура, таварышы!" пачынае выглядаць цалкам дарэчнай.  Слова "ура" — цюрскае і па-нашаму азначае “бі”.  “Бі, таварышы!” — далятае з рэпрадуктараў.  “Бі!” — нясецца ў адказ голас шматтысячнага натоўпу. 

“Наперад!”, “За мной!”, “За Радзіму! За Сталіна!”— дзясяткі крывавых, прымітыўных баявых воклічаў рэхам адгукаюцца ў памяці.  Кіно і літаратура, ад вайны германскай да грамадзянскай, ад фінскай да афганскай — чаргавалі велічныя камандзірскія прамовы з панурым хорам тых, што ідуць на сьмерць.  Morituri te salutamus! -— казалі калісьці рымскія легіянэры свайму імпэратару, ідучы ў атаку.  Тыя, што ідуць на сьмерць вітаюць цябе!

Зьмяняліся часы, не зьмяніліся людзі.  Імем тырана на вуснах яны прамаўлялі вітальнае слова богу вайны.  Тыя, хто выжыў, упарта цягнуць гэтыя воклічы з крывавай мінуўшчыны ў наша сёняшняе жыцьцё.  У спадзяваньні павярнуць кола гісторыі, з надзеяй на выпадковы посьпех.

Выклічнік “Ура!” як баявы вокліч войскаў пры атацы, чуўся паўсюль, дзе ступала нага савецкга жаўнера — у Вугоршчыне, Чэхаславаччыне, Польшчы, у Аўганістане і Чачні…

“Ура! — мы крычалі пры рашучай атацы з энтузіязмам, горача! – кажа рэальны вэтэран.  “Крычалі ад страху, альбо для прыданьня большай сьмеласьці і ўпэўненасьці!”-- прызнаецца ягоны сябра.  Ад трэцяга ардэнаносца можна пачуць, што і ў першым, і ў другім выпадку слова гэта крычыцца як мага долей, пакуль хапае паветра.  Таму ў асноўным чуецца толькі працяглае “А-а-а-а!” – крык, які крычыцца зь любой нагоды.

Дзікуны, якія страшаць, аддаюць перавагу наступальнай тактыцы.  Ура дыктат! – кажуць яны.  Дыктат-ура! – канстатуем мы.  Ня кожны насьмеліцца стаць на шляху разьюшанага дзікуна.  Мы насьмелімся.  Толькі прычакаем воклічу "Гайда!"

Андрэй Лапцёнак
 

© 1995-1999 Radio Free Europe / Radio Liberty, Inc., All Rights Reserved.
http://www.rferl.org