Слоўнік Свабоды

Калі вам пашчасьціла гуляць хоць раз на сапраўдным народным вясельлі, то, ведама ж, не забудуцца вясельныя ўпэўненыя маршы. Гэтак бывае ляскацяць, зьвіняць пляскатыя талеркі, б’ючыся адна аб другую, што і маршалак не перакрычыць, зазываючы да стала.

Быццам усе гукі сьвету зьбіраюцца ў мэталёвыя блішчастыя дыскі, і каму тут уздогад, што сьцішацца аркестравыя талеркі, адплывуць у памяць маршы, і застанецца сям’я сам-насам з клопатам пра іншую талерку – сваячку тых сьпеўных і вясёлых каваных віртуёзам-кавалём латкаў, талерку, якую трэба штодня поўніць спажываю. Гэта ж колісь годна казалі ў нашых краёх: “Госьць, ня дзьміся, еш, што ў місе”. А цяперака мы паціху ўсталявалі культ вялікавяльможнай талеркі. Каб жа нашая талерка была паўнейшаю, чым суседзкая, ды смачнейшым на ёй  усё здавалася.

Сышло ў нябыт “Госьць, ня дзьміся, еш, што ў місе”. Гэтак жа сышоў у нябыт гонар тых шляхетных талеркаў, што цяпер зіхацяць парцалянаю ў зьнямелых залях былых палацаў. Здаецца, яшчэ тыя, княжыя, выкшталцоныя талеркі памятаюць сваё паходжаньне, роўнае дарагім нашым старажытным грашом – талерам, што займелі колісь назову ад нямецкага “талер”.

Затое ў нас ганарова над вокнамі пабліскваюць дыскі талеркаў спадарожнікавае сувязі, ды недзе пад самымі нябёсамі, кажуць, зьяўляюцца зрэдзьчасу талеркі-лятункі іншаплянэцянаў. Ім, напэўна, тут раскоша, сярод нашага талеркавага энтузіязму ды нязбытнай талерантнасьці.

Толькі мы ня ў сваёй талерцы – у нашым часе і ў нашай краіне. Але тое нам вырашаць. Не іншаплянэцянам.

Ніхто ж на талерачцы волі і шчасьця не падасьць.

Антаніна Хатэнка