border RFE/RL border

БЕЛАРУСКАЯ СЛУЖБА РАДЫЁ СВАБОДА

Слоўнік Свабоды


Прамень

Слова прамень Вацлаў Ластоўскі выводзіць ад слова прамы і падае цэлы шэраг вытворных - праменны, прамянее, прамяністы, прамяністасьць, праменьчык.

Пачатак ХХ стагодзьдзя.  Адчуваньне промняў жыве ў назве першай Беларускай выдавецкай суполкі «Загляне сонца і ў наша аконца», і ў назве першай Беларускай газэты «Наша ніва» і ў Акце 25 сакавіка, які абвяшчаў незалежнасьць Беларускай Народнай Рэспублікі.

«Прамень» і «Новы Прамень» - часопісы для моладзі, друкаваныя ворганы Беларускага студэнцкага зямляцтва ў Чэхаславаччыне ў 1926 годзе. Сярод аўтараў выданьня - Леапольд Родзевіч і Ўладзімір Жылка.

ПраменьПрамень сонца, думкі, сьвятла, цеплыні. Промні ад арэолу над галавой сьвятых.  Промні славы.  Промні вачэй каханай...  Так было спрадвеку, і нават паэты ня надта адважваліся ўжываць гэтае слова ў адмоўным значэньні.  Але гэта зусім не азначае, што промняў цемры, зла й нядолі не існавала.

Масьціў шляхі вялікі Ленін,
Шляхі шчасьлівіць мудры Сталін,
Каб з пакаленьня ў пакаленьне
Людзкое з путаў вызваленьне
У прамяністыя йшло далі.

Так у 30-я гады пісаў Янка Купала.  Гэтыя прамяністыя далі сталіся для нашага народу ня толькі промнямі крамлёўскіх зорак, ці промнямі сонца на БССРаўскім гербе, яны сталіся промнямі Чарнобыльскай радыяцыі.

Сяржук Сокалаў-Воюш
 

© 1995-1999 Radio Free Europe / Radio Liberty, Inc., All Rights Reserved.
http://www.rferl.org