RFE/RL |
|
Слоўнік Свабоды
Меч
Меч - адзін з элемэнтаў нашага нацыянальнага гербу "Пагоня" і знак Вялікакняжацкай улады ў Вялікім Княстве Беларуска-літоўскім. Выявы мяча почасту сустракаюцца на гярбах беларускае шляхты. На адным з праектаў гербу бальшавіцкай дзяржавы таксама быў меч, які, паводле легенды, Ленін загадаў прыбраць, каб паказаць міралюбны характар бальшавікоў, маўляў - "перакуём мячы на аралы". Скасаваны так званым правадыром меч ім жа самім і быў укладзены ў рукі ЧК, пасьля чаго гэтую зброю пачалі называць карным мячом рэвалюцыі. 70 гадоў ён лютаваў у Беларусі паводле прынцыпу "Мой меч - твая галава з плеч". Інтэлігенцыя, рабочыя, сяляне, ды й самі бальшавікі скаштавалі яго напоўніцу. Скрыжаваць мячы. Падняць меч. Прыйсьці зь мячом. Дамоклаў меч. Выразы зразумелыя кожнаму. Мечнік - службовая асоба і ганаровае званьне ў Вялікім Княстве, а таксама ваяр зь мячом і збройнік, які вырабляў гэты тып узбраеньня. Меч - слова, якое ў тых ці іншых варыянтах гучаньня маюць усе эўрапейскія мовы. У нашай ад яго ўтварыліся: мечападобны, мячовы, мечаваты. Вобраз мяча - адзін з асноўных атрыбутаў вуснае народнае творчасьці. "Я ж тых маскалёў мячом пасяку" - сьпяваюць сьвяточнымі зімовымі вечарамі калядоўшчыкі. Мячыслаў - Беларускае імя, у якім чуецца: мечаны славай, альбо ўслаўлены мячом. "Біце ў сэрцы іх, біце мячамі, не давайце чужынцамі быць", - напісаў у вечна надзённым вершы "Пагоня" Максім Багдановіч пра тых, хто здрадзіў нашай Бацькаўшчыне. Сяржук Сокалаў-Воюш
|
© 1995-1999 Radio Free Europe / Radio Liberty, Inc.,
All Rights Reserved. http://www.rferl.org |