На пачатку неабходна адназначна сказаць: бяз добрага веданьня хоць бы адной замежнай мовы атрымаць заходнюю адукацыю немагчыма.  Гэта аксіёма.  Але тут узьнікае пытаньне: ці вы ўжо на месцы ў Менску, ці Гомелі павінны вывучыць замежную мову да такой ступені, каб адразу быць гатовымі да слуханьня лекцыяў, здачы экзаменаў і залікаў у заходнім унівэрсытэце?

Адказ таксама адназначны: не.  Такой патрэбы няма.  Кожная заходняя краіна ня толькі гатовая прапанаваць высокакваліфікаваную адукацыю, але й глыбока зацікаўленая ў тым, каб гэтую адукацыю атрымалі ў тым ліку і маладыя таленавітыя людзі з замежжа, здольныя пазьней стаць у сваіх краінах своеасаблівымі амбасадарамі брытанскай, ці французкай культуры і, адпаведна, нацыянальных гістарычных вартасьцяў краінаў навучаньня.

Па-другое, вышэйшая адукацыя для чужынцаў - гэта сёньня даволі важная галіна гаспадаркі.  Штогадовыя прыбыткі ад яе складаюць дзясяткі і, нават, сотні мільёнаў даляраў.

Наша даведка:
Толькі ў Злучаных Штатах Амэрыкі колькасьць замежных студэнтаў складае каля 350 тысячаў.  А прыбытак ад іхнай платы за адукацыю - каля 4 мільярдаў даляраў.  Гэта складае каля 2% агульнага прыбытку ЗША ад замежнага гандлю.

У Вялікай Брытаніі агульны прыбытак ад платы замежных студэнтаў за адукацыю ў ангельскіх унівэрсытэтах і коледжах дасягае 1,5 % агульнай сумы паступленьняў ад замежнага гандлю.  У Францыі гэтая сума толькі крышку меншая.  З кожным годам павялічваюць прыбыткі ад платы за адукацыю замежных студэнтаў унівэрсытэты Швэйцарыі, Бэльгіі, Аўстрыі, Галяндыі ды іншых краінаў.

Гэта, дарэчы, зьяўляецца адной з прычынаў, чаму амаль у кожным заходнім унівэрсытэце існуе так званы падрыхтоўчы факультэт, на якім вам на працягу году будуць выкладаць мову, а таксама дадуць тыя веды зь іншых прадметаў, якія неабходныя для вашай далейшай вучобы.

Наша даведка:
На падрыхтоўчым факультэце ўнівэрсытэту галяндзкага гораду Хронінгену апрача галяндзкай мовы выкладаюцца наступныя дысцыпліны: гісторыя Галяндыі, асновы сыстэмы галяндзкага гарадзкога й вясковага самакіраваньня, асновы міжнароднага права ў галіне абароны правоў чалавека.  Для паасобных студэнтаў падрыхтоўчага курсу выкладаюцца таксама тыя прадметы, якія яны зьбіраюцца вывучаць пазьней на асноўных курсах.  Гэта матэматык........

Наша даведка:
Ад самага пачатку свайго існаваньня Прыватная Варшаўская школа бізнэсу й адміністрацыі аддавала выразную перавагу глыбокаму навучаньню замежных моваў.  Яна першая ў Польшчы, а магчыма і ва ўсёй посткамуністычнай Эўропе, увяла правіла вывучэньня студэнтамі трох замежных моваў.  Звычайна гэта ангельская, французкая ці нямецкая і расейская.  Але вывучаюць тут і іншыя мовы.  Напрыклад, гішпанскую, партугальскую і інш.  Але, зразумела, перавага аддаецца ангельскай мове.  Падчас яе вывучэнаінаў.  Але вось у Вялікай Брытаніі і Злучаных Штатах Амэрыкі гэта хутчэй выключэньне, чымся агульнае правіла.  Справа ў тым, што для чалавека, які мае намер паступаць у тамтэйшую вышэйшую навучальную ўстанову, веданьне ангельскай - гэта нешта само сабой зразумелае.

Ангельская мова сёньня - мова міжнародная.  З кожным годам ейнае становішча ў сьвеце ўсё больш і больш нагадвае становішча мовы лацінскай у сярэднявеччы.

Наша даведка:
Нагадаем, што ў XII-XIV стагодзьдзях у Эўропе існавала 19 унівэрсытэтаў.  Ва ўсіх іх, без выключэньня, мовай выкладаньня была лацінская.  Менавіта гэтая мова была ў той час міжнароднай мовай адукаванае клясы Эўропы, нягледзячы на тое, што сама гэтая кляса была нешматлікая.

Немагчыма сёньня зрабіць навуковую ці міжнародную дыпляматычную кар'еру бязь веданьня ангельскай мовы.  Гэта аксіёма.  Я за сваё жыцьцё ўдзельнічаў у шмат якіх навуковых і практычных канфэрэнцыях, але ніколі не сустракаў, каб нехта з маіх калегаў - заходніх навукоўцаў - не валодаў ангельскай мовай.  Больш таго, я свабодна выступаў перад студэнтамі французкага ўнівэрсытэту імя Шарля дэ Голя ў Лілі зь лекцыяй на ангельскай мове.  Студэнты ня толькі ўважліва слухалі мяне, але й свабодна ўдзельнічалі ў англамоўнай дыскусіі аб праблемах гісторыі Беларусі.

Гэткім чынам, ставіць пытаньне тыпу: ці патрэбнае валоданьне ангельскай мовай на тое, каб вучыцца за мяжой, гучыць, мякка кажучы, бязглузда.  Ангельская мова - гэта абсалютна неабходны элемэнт інтэлектульнага вобразу кожнага па-эўрапейску адукаванага чалавека.

Доўгія гады йснаваньня жалезнай заслоны, узьведзенай Савецкім Саюзам, стварылі на постсавецкай прасторы непраўдзівае ўяуленьне пра магчымасьць атрыманьня паўнавартаснай адукацыі бязь веданьня ангельскай мовы.  І толькі цяпер сёньняшнія беларускія навукоўцы ці інжынэры паволі пачынаюць разумець, што іхная адукацыя вельмі абмежаваная менавіта таму, што яны не валодаюць ангельскай мовай.  Бяз гэтай мовы яны нагадваюць цесьлю, у якога абедзьве рукі левыя.

На заканчэньне падсумуем: наўрад ці можна сказаць, што веданьне замежнай мовы - гэта ключ да атрыманьня заходняй адукацыі.  Прыкладам, ангельская мова - гэта толькі своеасаблівая прылада для атрыманьня ведаў.  Але прылада абсалютна неабходная.

Але, як могуць ацэньвацца крытэрыі і ўзровень вашага веданьня ангельшчыны?  Ці дастатковае вашае асабістае перакананьне дзеля таго, каб вучыцца ў англамоўным унівэрсытэце?  На гэтае і іншыя пытаньні, датычныя крытэрыяў ацэнкі вашага веданьня мовы, мы адкажам у адной з наступных перадачаў гэтай сэрыі.

Мікола Іваноў