|
Многія нашыя дасьледчыкі літаратуры і наогул людзі лічаць, што паэма Янкі
Купалы “Над ракой Арэсай” – гэта паэма сацыялістычнага рэалізму, яна ня
вельмі адпавядае яго таленту.
Але я хачу сказаць, што паэма “Над ракой Арэсай” для мяне – гэта вельмі
дарагі, цікавы твор, у тым сэнсе, што я нарадзілася ў той самай камуне,
куды прыяжджаў Купала на пачатку 30-х гадоў, і я з тых самых Адзярыхаў,
якія там адны з галоўных герояў – Пракоп Адзярыха там будаваў дарогу-вузкакалейку,
мой бацька таксама з Адзярыхаў, ён паходзіць са Случчыны.
А паехалі яны ў гэтую камуну (Купала гэта добра апісвае), бо гэтыя Адзярыхі
служылі ў Чырвонай Арміі, і пасьля мабілізацыі ўвесь іхны атрад прыехаў
на Марлінскія балоты, стварылі такую камуну і яшчэ да пачатку калектывізацыі
пачалі асвойваць тыя балоты. Гэта вось якраз тыя Адзярыхі – гэта быў мой
бацька, мой дзядзька, мой дзед, мая бабуля, пазьней мая маці прыехала сюды,
і я з дзяцінства памятаю гэтыя шырокія палі, гэтыя балоты, гэтыя лясы.
Да гэтага часу гучаць у мяне ў галаве галасы людзей, якія ішлі з поля,
сьпявалі. Яны сваімі рукамі асушылі тыя балоты, пабудавалі вельмі прыгожыя
дамы, жыцьцё пачало наладжвацца, каб ня гэтыя страшэнныя сталінскія рэпрэсіі,
калі ў 1937 годзе загінуў мой дзядзька, галоўны герой гэтай паэмы Пракоп
Адзярыха, пакінуўшы пяцёра дзяцей, жонку. Згінуў у гэтым ГУЛАГу. І за што?
За тое, што меў залатыя рукі, быў выдатным вынаходнікам.
Ну а камуна… Калі пачаліся сталінскія рэпрэсіі, многія людзі былі рэпрэсаваныя.
Потым, калі пачалася вайна, і прыйшла нямецкая акупацыя, камуна была спаленая.
Мне тады было ўсяго чатыры гадочкі, але я добра памятаю, як гарэў наш дом,
як ратавалі дзяцей. Ну і многія сем’і, у тым ліку і нашая сям’я, пайшлі
ў партызаны.
Лідзія Савік, Менск
|
