|
Здарылася так, што пасьля заканчэньня мастацка-графічнага аддзяленьня Віцебскага
пэдагагічнага інстытуту ў пачатку 70-х гадоў я па накіраваньні быў пасланы
ў Рагачоў. Перад тым, як ісьці на прыём і атрымаць разьмеркаваньне, я з
нататнікам прагуляўся каля Дняпра. Прайшоў праз мост і стаў маляваць. Я
рабіў замалёўкі алоўкам. Людзі падыходзяць, калі малюеш. Пастаяць за сьпіной,
паглядзяць і пойдуць. На такія эпізоды звычайна не зьвяртаеш увагі – людзі
і людзі, паглядзяць, могуць заўвагу, нават, зрабіць.
Ён падыйшоў, таксама цікваў, але маўчаў. Я якраз закончыў малюнак, склаў
альбом, іду, разгаварыліся. Звычайны чалавек, якіх шмат. Можа настаўнік,
а можа і не настаўнік – такое ўражаньне, не селянін, каб сустрэў яго на
вакзале, нічым бы ён ня вылучыўся з натоўпу. Спачатку адчуваў ня вельмі
прыязнасьць да гэтага чалавека – ён пачынае, як быццам хоча цябе праверыць,
што ты ведаеш.
Пра мастацтва пагутарылі, пра гісторыю крыху, і калі зайшла гутарка
пра літаратуру, ён сказаў, што вось так, на Беларусі толькі ёсьць Іван
Шамякін і пералічыў той шэраг. Ён мяне раззлаваў крышачку – няма пісьменьнікаў,
а я толькі гэтых павінен ведаць. Ён не назваў Быкава – вось што мяне закранула.
Я сказаў, што дрэнна ня ведаць чалавека, і што ёсьць яшчэ пісьменьнік Караткевіч.
Напрыклад, раман “Каласы пад сярпом тваім”.
Калі я прачытаў “Каласы пад сярпом тваім” Караткевіча, я зразумеў, што
трэба брацца праз гэтую глыбіню народ паказаць. Калі я бараніў дыплём,
у мяне тэма была “Паўстаньне Кастуся Каліноўскага”. Я і ўзяў гэтую тэму
менавіта з-за твораў Караткевіча.
Таму мне хацелася бараніць. З тых, каго ён прыгадаў, вынікала, што ён
нават Караткевіча ня ведае. Я сказаў: “Брыдка ня ведаць Караткевіча!”
Ён заўсьміхаўся. Потым мы разьвіталіся.
Самае вялікае зьдзіўленьне было, калі літаральна праз дзень – я пахадзіў
па Рагачове, пакуль ішоў мой аўтобус – я жахнуўся: адкрыў “Маладосьць”
і... яго партрэт, вось гэты дзядзька. А потым ужо даведаўся, што ён прыяжджаў
туды, дзе жыў яго дзядзька, што часта вельмі бываў у Рагачове, што там
жа напісаў “Паром на бурнай рацэ” і менавіта на тым месцы, дзе я маляваў.
Там канкрэтна было апісана тое, што я бачыў на свае вочы.
Алег Раманоўскі, Івянец
|
